تراکم ساختمان به معنای تعداد واحدهای مسکونی یا تجاری در یک محدوده یا واحد سطحی است.

این پارامتر غالباً بر اساس تعداد واحدهای مسکونی یا تجاری در هر واحد مساحت (معمولاً متر مربع) محاسبه می‌شود. از تراکم ساختمان برای اندازه‌گیری چگونگی استفاده از زمین و توزیع ساختمان‌ها در یک منطقه استفاده می‌شود.

در زمینه برنامه‌ریزی شهری و طراحی شهری، اهمیت زیادی دارد تا بهینه‌سازی استفاده از زمین و منابع شهری را ممکن سازد.

انواع تراکم

در عمل، تراکم می‌تواند به چندین نحوه محاسبه شود، که در زیر به برخی از انواع تراکم معمول در طراحی شهری و ساختمانی اشاره می کنیم:

• تراکم مسکونی: تعداد واحدهای مسکونی در هر واحد مساحت (معمولاً متر مربع) محاسبه می‌شود. معمولاً استفاده مسکن، تراکم مسکونی و تراکم جمعیت به همراه یکدیگر بررسی می‌شوند تا بهینه‌سازی مصرف زمین در شهرسازی را ممکن سازند.
• تراکم تجاری: تعداد واحدهای تجاری در هر واحد مساحت محاسبه می‌شود. این شامل انواع فضاهای تجاری مانند مغازه، دفتر، سینما، رستوران و غیره می‌شود.
• تراکم کاربری مختلط: در برخی موارد، تراکم می‌تواند برای کاربری‌های مختلط و متنوعی همچون خدمات مصرفی، بازیافت، آموزشی و مشاغل خانگی محاسبه شود. – تراکم جمعیت: تعداد نفرات ساکن در هر واحد مساحت محاسبه می‌شود. معمولاً این پارامتر به عنوان یک شاخص مهم در طرح‌ریزی شهری و برنامه‌ریزی محلی استفاده می‌شود.

ضریب سطح اشغال چیست؟

ضریب سطح اشغال یا Floor Area Ratio به اختصار (FAR)، نسبت میان متراژ کل ساختمان (مساحت زیربنای ساختمان) و متراژ زمین است که روی آن ساختمان ساخته شده است.

به عبارت دیگر، این عدد نشان می دهد که چه مقدار از زمین ساختمان پوشیده شده است.

معمولاً فقط متراژ زیربنای ساختمان در نظر گرفته می شود و فضای مشاع، پارکینگ و نگهداری معمولاً در این محاسبه محسوب نمی‌شوند.

ضریب سطح اشغال می تواند در طراحی شهری و ساخت و ساز برای تنظیم ظرفیت ساخت از سطح زمین مورد استفاده قرار گیرد تا با محدودیت استفاده از زمین و نیز محدودیت های احتمالی در پذیرش فضاهایی چون نور و هوای مطلوب، بهینه سازی شود.

شاخص طبقات مجاز ساختمانی چیست؟

شاخص طبقات مجاز ساختمانی یک مقدار محدودیتی است که تعیین می‌کند چند طبقه ساختمان مجاز است.

این شاخص در قوانین و مقررات ساختمانی تعیین می‌شود و به عنوان یک پارامتر مهم برای کنترل و مدیریت رشد شهری به کار می‌رود.

شاخص طبقات مجاز ساختمانی معمولاً بر اساس منطقه و کد محلی تعیین می‌شود. این شاخص ممکن است یک عدد ثابت باشد، به عنوان مثال حداکثر 5 طبقه، یا بر اساس نسبتی مشخص که با توجه به متراژ زمین و یا استفاده مورد نظر، تعیین می‌شود.

به عبارت دیگر، این شاخص نشان می‌دهد چه تعداد طبقه مجاز در یک ساختمان می‌تواند وجود داشته باشد.

مقررات و محدودیت‌های شاخص طبقات مجاز ساختمانی معمولاً برای حفظ هماهنگی ظاهری شهر، استفاده صحیح از زمین و منابع، استقامت ساختمان‌ها و مسائل بهداشتی و ایمنی در نظر گرفته می‌شود.

هدف از تراکم ساختمانی چیست؟

هدف از این تراکم می‌تواند بر اساس شرایط محیطی و زمینه‌های گوناگون متفاوت باشد. اما کلیدی‌ترین اهداف در نظر گرفتن تراکم ساختمانی عبارتند از:

1. بهره‌برداری بهینه از فضا: تراکم ساختمانی به کمک استفاده بهینه از منابع زمین و ایجاد فضاهای بالا در شهرها، شرایط لازم را برای تأمین نیازهای اجتماعی و اقتصادی فراهم می‌کند.
2. ایجاد شهرهای پایدار: تراکم ساختمانی می‌تواند خود راهبری شهرها را بهبود بخشیده و به ایجاد شهرهای پایدار با ترازمندی اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی کمک کند. این امر می‌تواند موجب افزایش زندگی‌پذیری و کیفیت زندگی شهروندان شود.
3. حمایت از حمل و نقل عمومی: با تراکم ساختمانی صحیح، فضا برای توسعه حمل و نقل عمومی بیشتر فراهم می‌شود. این موضوع منجر به کاهش استفاده از ماشین‌های شخصی، کاهش ترافیک و انتشار آلودگی‌های محیطی می‌شود.
4. ایجاد ارتباط‌های اجتماعی: تراکم ساختمانی در برخی مناطق شهری می‌تواند ارتباطات اجتماعی را تقویت کند. ساختمان‌های چند منظوره و این تراکم مناسب می‌تواند زندگی شهروندان را در خانه‌ها، محل‌های تجاری و شهرهای به شکل سایربهتری متعالی کند.
5. ایجاد فعالیت‌های اقتصادی: این تراکم مناسب می‌تواند فعالیت‌های اقتصادی را افزایش دهد. با نزدیکی و ارتباط آسان مردم با هم و محل‌های تجاری و خدماتی، شرایط مناسبی برای رشد و توسعه کسب و کارها ایجاد می‌شود.

به طور کلی، تراکم ساختمانی صحیح به کمک بهبود کیفیت زندگی شهروندان و بهره‌برداری بهینه از فضاها می‌تواند به پایداری شهرها کمک کند. البته در کاربرد این تراکم نیاز به مدیریت دقیق مصرف منابع و مدیریت هویت و منشا شهر می‌باشد.

فواید تراکم ساختمانی برای محیط سبز

تراکم ساختمانی درست می‌تواند برای محیط سبز فواید متعددی داشته باشد. در زیر برخی از این فواید را برای شما آورده‌ام:

1. حفظ فضای سبز: با استفاده از تراکم ساختمانی مناسب، می‌توان به حفظ و حفظ فضای سبز در شهرها کمک کرد. این فضاهای سبز شامل پارک‌ها، باغ‌ها، فضاهای آفتاب‌پردازی و نیز باغ‌های روی بام می‌شوند که به عنوان کلیدی ترین عوامل در تعادل بین زندگی شهری و محیط زیست شهری شناخته می‌شوند.
2. بهبود کیفیت هوا: یکی از فواید تراکم ساختمانی برای محیط سبز، کاهش آلودگی هوا است. در شهرهایی با تراکم ساختمانی قابل قبول، حجم بیشتری از مساحت به صورت سبز و باز رها می‌شود که به جذب آلاینده‌ها و ذرات معلق در هوا کمک می‌کند و باعث بهبود کیفیت هوا می‌شود.
3. حفاظت از زیستگاه های طبیعی: این تراکم منجر به استفاده بهینه از زمین‌های شهری می‌شود که درنتیجه بازگشت زمین‌هایی که نیاز به توسعه ندارند به وضعیت طبیعی خود را سهل‌الوصول می‌کند. این کار با حفاظت از حوزه‌های مهم زیستگاهی نظیر جنگل‌ها، مناطق مرطوب و آبگردان‌ها موجب حفظ تنوع زیستی و حفاظت از گونه‌های بومی می‌شود.
4. کاهش جزیره‌های حرارتی: با تراکم ساختمانی مناسب و استفاده از فضاهای سبز، جزیره‌های حرارتی که در شهرها ایجاد می‌شوند و باعث افزایش دما و بارمندی می‌شوند، کاهش می‌یابند. در نتیجه، شرایط آب و هوایی بهبود می‌یابد و راحتی زندگی شهروندان افزایش می‌یابد.
5. افزایش تنوع گیاهی: تراکم ساختمانی قابل قبول می‌تواند به ایجاد فضاهای باغ‌ها و بنای استفاده هوشمندانه از فضاهای آفتاب‌پردازی کمک کند که می‌تواند منجر به افزایش تنوع گیاهی در شهرها شود. این امر علاوه بر زیبایی، به جذب حشرات مفید، حفظ تعادل زیستی و افزایش کیفیت محیط زیست کمک می‌کند.

در کل، تراکم ساختمانی هوشمند و انطباق‌پذیر با محیط طبیعی می‌تواند به بهبود محیط زیست شهری و ایجاد تعامل مثبت بین ساکنان و طبیعت کمک کند.

عوامل موثر در تعیین تراکم ساختمان

تعیین تراکم ساختمانی در یک منطقه به عوامل متعددی وابسته است. در زیر برخی از این عوامل را برای شما آورده‌ام:

1. قوانین و مقررات: قوانین و مقررات مربوط به تراکم ساختمانی، شیوه‌ها و الزامات مربوط به طراحی و ساخت ساختمان‌ها را تعیین می‌کنند. این قوانین ممکن است محدودیت‌هایی را برای تعیین حداکثر تراکم ساختمانی در خاصیت‌های ارتفاع، کاربری‌ها و توزیع فضا در نظر بگیرند.
2. زیرساخت‌ها و خدمات: میزان و کیفیت زیرساخت‌های موجود در یک منطقه نیز بر تعیین تراکم ساختمانی تأثیرگذار است. این زیرساخت‌ها شامل شبکه‌های آب، برق، فاضلاب، حمل و نقل عمومی و سایر خدمات عمومی می‌شوند که برای حمایت از ساختمان‌های موجود و جذب ساختمان‌های جدید باید برآورده شوند.
3. استفاده بهینه از فضا: استفاده بهینه از فضاها و منابع زمین، در تعیین تراکم ساختمانی تأثیرگذار است. میزان تحت پوشش گرفتن زمین‌ها و توزیع ساختمان‌ها در طول و عرض منطقه بر اساس نیازهای مختلف، نوع فضاهای عمومی و تجاری، انواع کاربری‌ها و میزان نیاز جمعیت به مسکن تعیین می‌شود.
4. زیبایی و هماهنگی شهرسازی: در تعیین این تراکم، توجه به زیبایی و هماهنگی شهرسازی نیز حائز اهمیت است. بهینه‌سازی دیداری، تناسب اندام و تعادل بین ساختمان‌ها، استفاده از طرح‌های منظم و هندسی، ایجاد فضاهای سبز و توزیع مناسب فضاهای عمومی و تجاری، بهبود تجربه زیستن شهروندان را بهبود می‌بخشد.
5. شرایط اقتصادی: شرایط اقتصادی شامل عرضه و تقاضای مسکن، قیمت زمین، نرخ سود و تسهیلات مالی نیز در تعیین تراکم ساختمانی تأثیرگذار است. شرایط اقتصادی منطقه می‌تواند تصمیم ساز های مهم در انتخاب و تعیین تراکم ساختمانی باشد.

مهم است به طور کلی این تراکم را به نحوی طراحی کرد که در تعادل با محیط زیست و نیازهای اجتماعی و اقتصادی جامعه قرار گیرد.

تراکم مازاد و طبقه اضافه

تراکم مازاد و طبقه اضافه اصطلاحاتی هستند که معمولاً در مورد ساختمان‌ها و شهرسازی استفاده می‌شوند. در زیر توضیحاتی درباره هر یک ارائه شده است:

1. تراکم مازاد (Overcrowding): تراکم مازاد به وضعیتی اشاره دارد که تعداد ساکنان یا استفاده کنندگان یک منطقه، ساختمان یا فضای عمومی بیش از حد ظرفیت موجود است. این مشکل معمولاً در شهرها با جمعیت چگال و زندگی شهری فراوان رخ می‌دهد. این وضعیت می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند از دست رفتن امکانات عمومی، نبودن فضای سبز کافی، عدم وجود پارکینگ مناسب و افزایش ترافیک و آلودگی هوا شود.
2. طبقه اضافه (Vertical Expansion): طبقه اضافه به افزایش تعداد طبقات ساختمان یا افزودن طبقات جدید به یک ساختمان موجود اشاره دارد. این عمل اغلب به منظور افزایش قابلیت پذیرش و استفاده از زمین های محدود صورت می‌گیرد، به خصوص در مناطقی با محدودیت فضایی. اما نیازمند توجه به اصول مهندسی و سازه‌های استحکامی است تا ساختمان از نظر فنی و ایمنی مناسب باشد.

در هر دو مورد، نیازمندی‌های امنیتی، بازرسی‌های ساختمانی و تأیید نقشه‌ها و مجوزهای لازم از سازمان‌های ذی‌صلاح را می‌طلبد تا اطمینان حاصل شود که تغییرات در تراکم ساختمانی به طور قانونی و کیفی انجام شده است و از لحاظ ایمنی و استفاده بهینه از منابع محیطی تأثیر مثبتی داشته باشد.

رابطه ارزش ملک با تراکم ساختمانی چیست؟

رابطه بین ارزش ملک و تراکم ساختمانی می‌تواند به دو شکل متفاوت مورد بررسی قرار بگیرد:

1. رابطه مستقیم: در بعضی موارد، افزایش این تراکم می‌تواند منجر به افزایش ارزش ملک شود. زمین‌های با تراکم بالا معمولاً قابلیت پراستفاده بودن و دسترسی به خدمات عمومی و امکانات شهری بهتری دارند. این امکانات برای ساکنان و کسب و کارهای موجود در آن محله جذابیت بیشتری ایجاد می‌کنند و در نتیجه ارزش ملک‌ها افزایش می‌یابد.
2. رابطه بالعکس: وجود تراکم شدید در بعضی مناطق ممکن است باعث کاهش ارزش ملک‌ها شود. زمین‌های با تراکم بسیار بالا ممکن است باعث تنگنا و ازدحام شود و باعث کاهش کیفیت زندگی و آسایش ساکنان شود. عدم فضاهای سبز مناسب، مشکلات پارکینگ و ترافیک شدید می‌توانند عواملی باشند که تاثیر منفی بر ارزش ملک‌ها در این مناطق داشته باشند.

در هر صورت، رابطه بین ارزش ملک و تراکم ساختمانی بسیار پیچیده و وابسته به متغیرهای مختلف است.

عواملی مانند موقعیت جغرافیایی، تقاضا و عرضه ملک‌ها، اقتصاد و برنامه‌ریزی شهری نقش مهمی در تشکیل ارزش ملک‌ها و تراکم ساختمانی دارند.

محاسبه آنلاین تراکم ساختمان

با استفاده از پلتفرم‌های مختلف می‌توانید درصد تراکم مسکونی، تجاری و … را محاسبه کنید. همچنین از این پلتفرم‌ها می‌توانید در هر جایی که هستید و تنها با اتصال به اینترنت استفاده کنید.

به طور کلی، محاسبه آنلاین تراکم ساختمانی راهی سریع و دقیق برای محاسبه درصد تراکم برحسب مساحت زمین و مقدار مساحت زیر بنای ساختمان است.

ممنون که تا اینجا پست همراه فرگاه دیزاین بودید.