عایق ساختمانی چیست؟

انواع عایق ساختمانی پوششی از متریال های مختلف است که بر روی سقف ، کف و دیوارها اجرا می شود و باعث جذب و یا کنترل صدای محیطی ، جلوگیری از نفوذ و یا خارج یا وارد شدن حرارت از فضای ساختمانی مورد نظر و یا آب بندی ساختمان در برابر ورود آب و رطوبت به داخل ساختمان می شود. استفاده از انواع عایق ساختمانی باعث افزایش طول عمر ساختمان و کاهش مصرف انرژی در ساختمان می شود.

عایق های استفاده شده در ساختمان در انواع مختلف رولی ، پانلی و پوشش رنگ برای تمامی ساختمان های مسکونی ، تجاری و … به کار می رود. عایق ها بیشتر برای ساختمان های در حال ساخت مورد استفاده قرار می گیرند اما انواع عایق پانلی و یا پوشش رنگ آن نیز برای ساختمان های موجود بسیار مناسب است. انواع عایق ساختمانی بر اساس جنس متریال تشکیل دهنده به دو دسته عایق پلیمری ، مواد مصنوعی و حاصل شده در آزمایشگاه و عایق معدنی ، مواد موجود در طبیعت ، تقسیم می شود.

انواع عایق ساختمانی از نظر کاربرد

عایق ها به چهار دسته صوتی، حرارتی، رطوبتی و آتش تقسیم بندی می شوند. در ذیل به تعریف معانی هرکدام می پردازیم.

• صوتی: باعث جذب یا دفع صدا می شود.
• حرارتی: از عبور و انتقال انرژی حرارتی از یک محیط به محیط دیگر جلوگیری می کند.
• رطوبتی: در برابر انتقال رطوبت مقاوم است و از جذب آن جلوگیری می کند.
• آتش: در برابر آتش مقاومت بالایی دارد و از انتشار آن به جاهای دیگر جلوگیری می کند

انواع عایق ساختمانی حرارتی

در ساخت انواع عایق های حرارتی ساختمانی می توان از متریال های مصنوعی و معدنی استفاده نمود. برخی از این انواع عایق حرارتی ساختمانی از ترکیب مواد پلیمری و معدنی ساخته می شوند. نواع عایق حرارتی ساختمانی را می توان از نظر جنس به دسته های زیر تقسیم نمود :

• عایق حرارتی پشم شیشه
• عایق حرارتی پشم سنگ
• عایق حرارتی سلولزی
• عایق حرارتی پلی یورتان
• عایق حرارتی پلی استایرن
• پنل عایق دار
• بلوک بتنی عایق حرارتی
•  تری دی پنل
• بلوک ایربتن ( بلوک هوادار )

پشم شیشه

پشم شیشه از جمله قدیمی ترین عایق های صوتی و حرارتی است که مقاومت بالایی در برابر حرارت و آتش دارد. این عایق در صورتی که در معرض آتش و حرارت قرار گیرد، گاز سمی تولید می کند و منجر به گسترش آتش نخواهد شد.

این نوع عایق بسیار سبک است. به همین دلیل استفاده از آن برای ایزوله کاری سقف، دیوارها و یا لوله ها، بار اضافی بر سازه وارد نمی کند.

پشم شیشه علاوه بر این که به عنوان عایق حرارتی از انتقال سرما و یا گرما به داخل ساختمان جلوگیری می کند، تا حد زیادی مانع از انتشار صوت نیز می شود و آسایش را برای ساکنین به ارمغان می آورد.

در کنار این مزایا، عدم مقاومت در برابر نم و رطوبت یکی از عیوب پشم شیشه محسوب می شود. زیرا در صورت نفوذ آب به این الیاف، قارچ و باکتری در آن ها رشد خواهد نمود.

علاوه بر آن ممکن است الیاف پشم شیشه حساسیت ایجاد کنند، به همین دلیل هنگام ایزوله کاری سطوح باید از ماسک و دستکش استفاده شود. عایق صوتی و حرارتی پشم شیشه به منظور ایزوله کاری لوله ها، سقف، دیوارها، مخازن و کانال های هوایی استفاده می گردد.

پشم سنگ

پشم سنگ نوعی عایق حرارتی است که می تواند دما را تا 1200 درجه سانتی گراد تحمل کند. پشم سنگ از سنگ بازالت که نوعی سنگ آتش فشانی است تهیه می شود.

این عایق به عنوان عایق آتش، نقش مهمی در پیشگیری از توسعه حریق دارد و مقاومت آن در برابر حرارت مستقیم آتش بسیار بالا است، به همین دلیل از پشم سنگ در صنایع نفت و گاز، پالایشگاه ها و عایق کاری کانال ها و لوله ها به کار می رود.

این عایق علاوه بر اینکه یک عایق حرارتی است، از انتقال سر و صدا در ساختمان نیز جلوگیری می کند. این پشم در اشکال تخته ای، رولی، لحافی و پتویی به مصرف کنندگان عرضه می شود. عایق تخته ای برای سقف و دیوارها، عایق لحافی برای کف و عایق پتویی برای موتورخانه مورد استفاده قرار می گیرد.

لازم به ذکر است که امکان دارد الیاف پشم سنگ حساسیت پوستی و تنفسی ایجاد کند. از این رو در هنگام نصب آن ها باید از ماسک و دستکش استفاده شود.

عایق حرارتی سلولزی

عایق حرارتی سلولزی که به حالتی نیمه جامد یکی از انواع عایق ساختمانی سازگار با محیط زیست ، مانند کاغذ و مقوا  است. به دلیل فشردگی بسیار بالای عایق حرارتی سلولزی و عدم نفوذ اکسیژن به درون لایه های عایق ساختمانی ، بهترین نوع عایق حرارتی برای کاهش آسیب و تخریب بعد از وقوع آتش سوزی است. از معایب عایق حرارتی سلولزی می توان به ایجاد حساسیت برای درصد کمی از افراد حساس به پرز کاغذ و همچنین کمبود نیروی متخصص برای نصب عایق حرارتی سلولزی اشاره نمود. مقاومت حرارتی عایق سلولزی بین 3.1 و 3.7 [m²K/W] است.

عایق حرارتی پلی یورتان

در حالیکه عایق حرارتی پلی یورتان مانند عایق پشم سنگ متداول نیست اما دارای کارایی بسیار مناسبی است. برای تولید حالت فومی با تکنولوژی جدید از گازهای غیر از کلروفلوئورو کربن استفاده می شود. عایق حرارتی پلی یورتان دارای وزن بسیار کم و مقاومت بالا در برابر حریق است و به راحتی بر روی سطحی که عایق ندارد، اسپری می شود. میزان مقاومت در برابر تبادل حرارتی عایق حرارتی پلی یورتان برابر با 3.6 [m²K/W] است و عملکرد مناسبی در برابر عدم تبادل حرارتی دارد.

عایق حرارتی پلی استایرن

عایق حرارتی پلی استایرن یک فوم حرارتی ضد آب است که مقاومت بسیار بالایی در برابر تبادل حرارت و صوت دارد. این عایق برخلاف دیگر انواع عایق ساختمانی دارای سطح نهایی منحصر به فرد و بسیار صاف و مسطح است. عایق حرارتی پلی استایرن به عنوان عایق حرارتی دیوار بسیار مناسب است اما به دلیل قابل اشتعال بودن عایق حرارتی پلی استایرن باید از پوشش مقاوم در برابر آتش HBCD بر روی سطح تمام شده عایق پلی استایرن استفاده نمود. در دو نوع با میزان کارایی و ضریب مقاومت حرارتی متفاوت 4 و 5.5 [m²K/W] موجود است.

پنل عایق دار

پنل عایق دار، از دو تحته فوم در دو طرف و هسته ای از فوم مایع تشکیل شده و به عنوان عایق حرارتی سقفی ، این نوع عایق در کف و عایق حرارتی دیوار قابل استفاده است. این عایق بسیار سبک، بادوام ، محکم و تاثیرگذار در زمینه ذخیره انرژی است و به راحتی نصب می شود، بر روی تخته فوم سطح نهایی پنل عایق دار می توان دیوارپوش و پوشش بام مختلفی را اجرا نمود.

بلوک بتنی عایق حرارتی

تحقیقات انجام شده در زمینه تبادل حرارتی در ساختمان نشان می دهد که حداکثر میزان اتلاف انرژی از طریق مصالح صلب مانند سنگ ، آجر و بلوک بتنی صورت می گیرد. به همین دلیل با ایجاد حفره در بلوک بتنی و پر نکردن آن با ملات و یا بتن، می توان از این فضاهای خالی در بلوک برای تزریق و یا پر کردن با هر گونه عایق گرمایی ، استفاده نمود. بدون اشغال فضایی جداگانه برای نصب عایق حرارتی ساختمان می توان از بلوک بتنی عایق حرارتی که تاثیرگذار تر از پوششی به عنوان عایق در فضای داخلی است ، استفاده نمود.

تری دی پنل

عایق ساختمانی حرارتی تری دی پنل ، دارای مش سازه ای و لایه ای از این نوع عایق است که با بتن پر می شود و یک دیوار سازه ای عایق ایجاد می کند. تری دی پنل عایق صدا و حرارت است و قابل استفاده برای دیوارهای باربر نیز قابل استفاده است و مقاوم در برابر زلزله و دارای وزن کم است.

بلوک ایربتن

بلوک ایربتن، بلوک های بتنی سبک که از مواد عایق ساخته شده و بسیار مقاوم در برابر یخ زدگی و آتش سوزی است. همچنین وزن کم بلوک ایربتن باعث بهبود عملکرد جداره ها در برابر زلزله و کاهش خسارات و آسیب های جانی می شود. با توجه به جنس ترکیبی عایق و بتن ، بلوک ایربتن به راحتی با اره دستی برش داده می شوند و این امر باعث افزایش سرعت نصب می شود.

بعضی از مواد خطرناک بهداشتی مانند ورمیکولیت، پوکه پرلیت و اوره فرمالدئید در گذشته به عنوان عایق استفاده می شدند ولی اکنون غیر قابل دسترس و غیر معمول هستند. این مواد معتبر برای حاوی فرمالدئید یا آزبست هستند که اساسا آنها را از لیست مواد عایق شده مورد استفاده قرار داده است.

عایق رطوبتی چیست؟

رطوبت و نمی که از طریق مصالح استفاده گردیده در ساختمان ، جذب می شود باعث کاهش عمر مفید ساختمان و تخریب زودرس مصالح می شود. برای جلوگیری از جذب بخار، رطوبت و یا نفوذ آب در قسمت های در تماس با هوای بیرون و یا محیط های مرطوب باید از عایق رطوبتی ساختمان استفاده نمود. برای ایجاد عایق رطوبتی گزینه و روش های مختلف و عایق رطوبتی جدید موجود است اما ایزوگام و قیر و گونی جزو متداول ترین روش ها هستند.

انواع عایق ساختمانی رطوبتی از نظر جنس

عایق رطوبتی ساختمان با توجه به متریال های تشکیل دهنده دارای انواع مختلفی است و در مکان های مختلف با شرایط آب و هوایی متنوع مورد استفاده قرار می گیرد. از انواع عایق رطوبتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عایق رطوبتی قیر و گونی
• عایق رطوبتی ایزوگام
• عایق رطوبتی اپوکسی ( عایق رطوبتی نانو )
• عایق رطوبتی پایه سیمان
• عایق رطوبتی پلی پروپلین

عایق رطوبتی قیر و گونی

روش عایق رطوبتی قیر و گونی دارای معایبی از جمله ، حمل سخت قیر به کارگاه ساختمانی به علت وزن سنگین آن ، ایجاد خطر و احتمال آسیب دیدن افراد در اثر ذوب کردن قیر با آتش ، آسیب به محیط زیست با استفاده از قیر داغ و ایجاد آلودگی و نصب سخت و زمان گیر قیر و گونی ، می باشد. از مزایای عایق رطوبتی قیر و گونی می توان به ایجاد عایقی یکپارچه متشکل از چند لایه قیر و گونی و قیمت اجرای پایین آن  اشاره نمود.

 ایزوگام

ایزوگام یکی از رایج ترین عایق های رطوبتی در ساختمان است که به صورت رولی تولید می شود و با چسب های مخصوص و یا با استفاده از گرما به سطوح مختلف چسبانده می شود.

وزن ایزوگام سبک است و انعطاف پذیری آن بالا می باشد. عمر مفید آن حدود 10 سال است و در برابر تغییرات آب و هوایی مقاومت لازم را داشته و پوسیده نمی شود.

ایزوگام لایه ای یکنواخت و بدون ترک خوردگی بر روی سطح ایجاد می کند، از این رو آب به هیچ عنوان به لایه زیرین نفوذ نمی کند.

این محصول برای ایزوله کردن سقف و یا کف مکان های مرطوب مانند حمام و سرویس بهداشتی استفاده می شود. نصب ایزوگام آسان است و در کمترین زمان ممکن صورت می گیرد.

ایزوگام بر اساس مواد اولیه در انواع ایزوگام پلیمری و ایزوگام دمیده، بر اساس تعداد لایه به ایزوگام تک لایه و دو لایه و با توجه به روکش به انواع ایزوگام فویل دار، پودری، رنگی و سنگریزه ای تولید و در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد.

عایق رطوبتی نانو

عایق رطوبتی اپوکسی یا به اصطلاح عایق رطوبتی نانو ، دارای نانو ذره و برای جزء چسباننده این عایق ها به جای قیر از مواد پلیمری یا کوپلیمرهای پایه آب استفاده می شود . نانوذرات موجود در عایق رطوبتی پلمیری با خاصیت آب گریزی موجب بهبود عملکرد عایق رطوبتی به عنوان یک عایق پایه آب ، بادوام و استحکام بالا ، می شود. برای عایق رطوبتی استخر نیز می توان از عایق رطوبتی اپوکسی با خاصیت آنتی باکتریال استفاده نمود.

عایق رطوبتی پلی پروپلین

از دیگر انواع عایق ساختمانی رطوبتی پلیمری می توان به پوشش دیوار پلی اتیلن و عایق رطوبتی دیوار پلی پروپیلن با ضخامت بالا اشاره کرد. که بر روی قسمتی از کف و یا دیواره ها استفاده می شود و به دلیل خاصیت ضدآب بودن متریال پلی پروپلین، این متریال عایق بسیار مناسبی در برابر نفوذ آب و رطوبت می باشد.