سنگ توف چیست؟
در دسترس بودن، کارایی خوب، تنوع زیبایی شناسی عالی و… همیشه دلایل قانع کننده ای برای استفاده از
توف های آتشفشانی در کاربردهای معماری و هنری بوده است.
توف سنگی آذرین است که از محصولات یک فوران آتشفشانی انفجاری تشکیل می شود.
در این فوران ها، آتشفشان سنگ، خاکستر، ماگما و سایر مواد را از دریچه خود منفجر می کند.
این پرتاب در هوا حرکت می کند و در ناحیه اطراف آتشفشان به زمین می افتد.
اگر مواد پرتاب شده متراکم شده و در یک سنگ سیمان شوند، آن سنگ «توف» نامیده می شود و معمولاً
در نزدیکی دریچه آتشفشانی ضخیم ترین است و با فاصله از آتشفشان ضخامت آن کاهش می یابد.
توف به جای اینکه یک “لایه” باشد، معمولاً یک رسوب “عدسی شکل” است.
توف همچنین میتواند در سمت رو به باد دریچه یا در سمت دریچهای که انفجار در آن هدایت
شده است، ضخیمترین باشد.
برخی از ذخایر توف صدها متر ضخامت دارند و حجم کل فوران آنها مایل مکعب است.
این ضخامت عظیم می تواند ناشی از یک انفجار منفرد یا معمولاً از موج های متوالی یک
فوران منفرد باش یا فوران هایی که در دوره های زمانی طولانی از هم جدا شده اند.
حلقه های توف
“حلقه توف” یک مخروط آتشفشانی کوچک با نقش برجسته است که دهانه کم عمقی را احاطه کرده است.
این دهانه ها که به نام مارس شناخته می شوند، در اثر انفجارهای ناشی از تماس ماگمای داغ با آب های زیرزمینی سرد به وجود می آیند.
انفجار قطعات سنگ بستر، تفرا و خاکستر دهانه را منفجر می کند.
حلقه توف زمانی تشکیل می شود که این مواد پرتاب شده به زمین برمی گردند.
اندازه حلقه های توف از چند صد متر تا چندین هزار متر متغیر است.
ارتفاع آنها معمولاً کمتر از چند صد متر است و شیب بسیار ملایمی کمتر از ده درجه دارند.
دگرگونی
در طول زمان، تغییراتی غیر از هوازدگی ممکن است بر رسوبات توف غلبه کند.
گاهی درگیر چین خوردگی می شوند و بریده و شکاف می شوند.
رنگ سبز به دلیل توسعه زیاد کلریت است.
در میان شیست های کریستالی بسیاری از مناطق، بستر سبز یا شیست سبز وجود دارد که از کوارتز، هورنبلند، کلریت یا بیوتیت، اکسیدهای آهن، فلدسپات و … تشکیل شده و احتمالاً توف های تبلور مجدد یا دگرگونی هستند.
آنها اغلب با توده های اپیدیوریت و هورنبلند – شیست که گدازه ها و آستانه های مربوطه هستند همراه هستند.
برخی از کلریت شیست ها نیز احتمالاً بسترهای تغییر یافته توف آتشفشانی هستند.
توف جوش داده شده
گاهی اوقات پس از فرود، اجکت به اندازه کافی داغ است که ذرات نرم و چسبنده هستند.
این مواد در اثر ضربه یا فشرده شدن به یکدیگر جوش میشوند.
سنگی که از این پرتاب داغ تشکیل شده است به عنوان “توف جوش داده شده” شناخته می شود – زیرا ذرات خارج شده به هم جوش داده شده اند.
برخی از رسوبات ممکن است حاوی توف جوش داده شده در نزدیکی دریچه و توف جوش نشده در فاصله ای باشند که ذرات کوچکتر و سردتر به زمین می افتند.
انواع سنگ توف
توف نامی است که برای طیف وسیعی از مواد به کار می رود.
تنها شرط لازم این است که مواد پرتاب شده توسط فوران آتشفشانی باشند.
توف می تواند حاوی قطعاتی از ذرات گرد و غبار تا ذرات به اندازه تخته سنگ باشد و از بسیاری از مواد مختلف تشکیل شده باشد. انواع مواد
بسیاری از ذخایر توف حاوی قطعاتی از سنگ بستر هستند که با فعالیت آتشفشانی ارتباطی ندارند.
هنگامی که انفجار آتشفشانی در زیر زمین رخ می دهد، این مواد درگیر می شوند.
انفجار زیرسطحی، سنگ بستر پوشاننده را خرد می کند و آن را به هوای مخلوط با تفرا و خاکستر آتشفشانی تولید شده از منبع ماگمای زیر پرتاب می کند.
آتشفشان های مختلف با ماگمایی با ترکیبات مختلف عرضه می شوند. بسیاری از رسوبات توف از ماگما با ترکیب ریولیتی تشکیل می شوند، اما آندزیتی، بازالتی و انواع دیگر ماگما ممکن است به توف کمک کنند.
توف همچنین بر اساس اندازه ذرات متفاوت است.
در نزدیکی دریچه، یک توف ممکن است عمدتاً از بلوک های بزرگی از مواد در یک ماتریس خاکستر آتشفشانی تشکیل شده باشد.
با فاصله از دریچه، سایز کلست ها کوچکتر می شود.
در لبه های واحد سنگ، توف ممکن است عمدتاً از خاکستر بسیار ریز تشکیل شده باشد.
سنگ توف آتشفشانی
هنگامی که یک کوه آتشفشانی منفجر میشود، برخی مواد مانند گاز،مایع و جامد از دهانه آن خارج میشود.
برخی از این ذرات خارج شده بسیار کوچک و سبک هستند به طوریکه اندازه آنها ممکن است به 2 میلیمتر برسد.
این ذرات کوچک با جریان بادها به مناطق دیگر میروند و روی هم انباشه میشوند.
حال اگر این ذرات دمای بالایی داشته باشند به یکدیگر جسبیده و سنگ توف را تشکیل میدهند.
سنگ توف یکی از سنگهای آذرین است اما با توجه به اینکه با تجمع ذرات تشکیل میشود یک ساختار لایهایی دارد.
شکل و نوع ساختار توف آتشفشانی به نوع سنگ درون آتشفشان، دهانه آتشفشان و سایر عوامل بستگی دارد.
رنگ این نوع سنگ آذرین به محل تشکیل آن بستگی دارد.
انواع سنگ توف آتشفشانی
توفها بر اساس نوع ترکیبات به سه دسته زیر تقسیم میشوند:
-
توف بلورین آتشفشان
توف بلورین نوعی توف آتشفشانی است. که بیش از 50 درصد آن را ماگمای عامل انفجار تشکیل میدهد و حاوی بلور فراوانی است.
-
توف شیشهای آتشفشان
توف شیشهای آتشفشان نوعی توف است که بیش از پنجاه درصد آن را شیشه آتشفشانی تشکیل میدهد.
-
توف سنگی آتشفشان
توف سنگی آتشفشان نیز نوعی توف آتشفشانی است که بیش از 50 درصد آن را سنگهایی که در هنگام انفجار از دهانه آتشفشان خارج میشوند تشکیل میدهد.
ویژگیهای سنگ توف آتشفشانی
از آنجایی که نحوه تشکیل شدن توف به پوکه معدنی شباهت دارد، بسیاری از ویژگیهای پوکه معدنی را نیز داراست:
ویژگی قابل توجه توف آتشفشانی، کم وزن بودن و سبکی آن است، به همین دلیل توف را بسیار پرکاربرد کرده است.
به دلیل خاستگاهی که توف آتشفشانی دارد، دارای قابلیت تحمل دماهای بالایی میباشد به همین دلیل است که در برابر حرارت مانند عایق عمل میکند.
توف نیز مانند پوکه در ساختار خود حبابهای هوا یا همان تخلخل دارد که باعث کم وزن شدن آن و البته عایق صدا بودن آن شده است.
توف همچنین دارای خاصیت ضد باکتری و ضد جانوران موذی و حشرات را دارد.
کاربرد سنگ توف آتشفشانی
- از اصلیترین کاربردهای توف آتشفشانی میتوان به استفاده آن در ساخت مصالح ساختمانی اشاره کرد.
- از توف آتشفشانی به دلیل تخلخل بسیار زیاد و مستحکم بودن در ساخت بتن استفاده میکنند.
- توف آتشفشانی، قابلیت نگهداری آب را دارد. از این رو در احداث سد از توف آتشفشانی استفاده میکنند.
- از مهمترین کاربرد توف آتشفشانی، استفاده آن در صنعت دیزاین و دکور است. توف آتشفشانی معمولا به رنگ سبز خاصی دیده میشود. از این رو از توف برای طراحی و دیزاین در دیوارهای منزل، رستورانها، هتلها، تالارها و … استفاده میکنند.
- در ساخت بلوک سبک لیکا از توف آتشفشانی به دلیل سبک بودن استفاده میکنند.
- از دیگر کاربرد توف آتشفشانی میتوان به ساخت شیب نیز اشاره نمود.
- در ساخت کف پارکینگ نیز از توف آتشفشان استفاده میشود.
مزایای سنگ توف آتشفشانی
از مهمترین ویژگیهای توف آتشفشانی میتوان سبک بودن آن را نام برد.
توف آتشفشانی به دلیل ساخته شدن در دمای بالا ضد حریق است.
وجود تخلخل در توف آتشفشانی بسیار بالا است.
توف آتشفشانی در برابر تغییرات دمای هوا کاملا سازگار است.
توف آتشفشانی عایق صدا است.
به دلیل تنوع رنگی توف آتشفشانی جلوه زیبایی دارد.
توف آتشفشانی ضد حشرات و جانوران موذی است.
مزایای کاربرد توف آتشفشانی
انواع سنگ توف آتشفشانی
خاکستر آتشفشانی میتواند از لحاظ ترکیب متفاوت باشد.
توفهای آتشفشانی بر اساس اندازه قطعات و نوع قطعات دستهبندی میشوند. توفهایی با قطعات کوچک را دانه ریز و قطعات بزرگ را دانه درشت میگویند. توفها میتوانند شامل ذراتی به اندازه گرد و غبار تا ذراتی به اندازه تخته سنگ باشند.
دسته بندی از نظر نوع قطعات
توف شیشه ایی
این توف یکی از انواع توف آتشفشانی است که نیمی از ذرات تشکیل دهنده آن از شیشه است.
توف بلورین
این سنگ زمانی تشکیل می شود که ذرات تشکیل دهنده آن همان ماگما های عامل انفجار درون آتشفشان است که درون خود بلورهای فروانی دارد علت نام گذاری این سنگ نیز همین است.
توف سنگی
این توف زمانی تشکیل می شود که بیشتر ذرات خارج شده از دهانه آتشفشان سنگ های درونی آن باشد.
تقسیم بندی توفها از نظر نوع ترکیبات
1- نفوذی
2- جوش خورده
3- کریستالی
توف نفوذی
هنگامی که آتشفشان فوران میکند و خاکستر و ماگما در اطراف خود میریزد، به داخل حفره سنگها نفوذ میکنند، علت نام گذاری بر روی این توف نیز همین است. این نوع توف، به قطر یک میلیمتر است که به عنوان توفهای نفوذی شناخته شدهاند.
مزایای سنگ توف آتشفشانی
توف خودجوش
این نوع توفها، به دلیل دارا بودن دمای بالا روی یکدیگر به صورت لایهای انباشته شده و در مدت زمان کوتاهی به یکدیگر جوش میخورند.
توف کریستالی
توفهایی هستند که از خاکستری که عمدتا از کریستالهای منفرد تشکیل شده باشند و بسیار کمیاب هستند.
توف بازالتی
توفهای بازالتی هم در مناطقی که اکنون آتشفشانها فعال هستند و هم در سرزمینهایی که مدتهاست فورانها در آنها پایان یافته است، بسیار گسترده است.
رنگ آنها سیاه، سبز تیره یا قرمز است. درشتی آنها بسیار متفاوت است، برخی از آنها پر از بمب های اسفنجی گرد هستند که قطر آنها یک فوت یا بیشتر است.
و اغلب زیردریایی است، ممکن است حاوی شیل، ماسه سنگ، شن، و سایر مواد رسوبی باشد و گاهی اوقات فسیلی هستند.
توف اولترامافیک (Ultramafic tuff)
توف های اولترامافیک بسیار نادر هستند.
ویژگی آنها فراوانی الیوین یا سرپانتین و کمبود یا عدم وجود فلدسپات و کوارتز است.
رخدادهای نادر ممکن است شامل رسوبات سطحی غیرمعمول مارس های کیمبرلیت در مزارع الماس جنوب آفریقا و سایر مناطق باشد.
سنگ اصلی کیمبرلیت یک برش سبز مایل به آبی تیره و غنی از مار (زمین آبی) است که وقتی کاملاً اکسید و هوازدگی شود به توده قهوه ای یا زرد شکننده تبدیل می شود.
توف سبز
توف سبز چه نوع سنگی است؟
همان گونه که از قبل گفتیم فوران ماگما و خاکستر آتشفشانی میتواند با یکدیگر متفاوت باشد. نوع سنگ توفها و اندازه ذرات آنها بستگی به محیط آتشفشان دارد. عمدتا رنگ توفها از زرد کمرنگ تا سبز و از قرمز تا قهوه ای
توف سبز چه کاربردی دارد؟
از توفهای سبز به عنوان سنگ ساختمانی برای دکوراسیون و تزیین نمای بیرونی ساختمان یا دیوار پارکها و چینش در فضاهای سبز استفاده میشود.
علت سبز بودن توف سبز چیست؟
رنگ این نوع توف اغلب سبز است و در برخی مناطق نیز خاکستری رنگ است. اما دلیل سبز بودن توف سبز چیست؟
این رنگ زیبا و منحصر به فرد به دلیل وجود عناصر كلر يا آهن 3 ظرفيتی است. این مواد هنگامی که با خاکستر
حاصل از آتشفشانها ترکیب شوند رنگ سبز فوقالعاده زیبایی را به وجود میآورند. این زیبایی در رنگ باعث
شده که از توف سبز در بسیاری از کارهای هنری استفاده شود.
انواع استفاده از این سنگ
این سنگ نسبتاً نرم است، بنابراین از زمان های قدیم برای ساخت و ساز استفاده می شده است.
از آنجایی که در ایتالیا رایج است، رومی ها اغلب از آن برای ساخت و ساز استفاده می کردند.
مردم راپا نویی از آن برای ساختن بیشتر مجسمه های موآی در جزیره ایستر استفاده کردند.
ارزش اقتصادی اولیه آن به عنوان یک مصالح ساختمانی است.
در دنیای باستان، نرمی نسبی توف به این معنی بود که معمولاً برای ساخت و ساز در جایی که
در دسترس بود استفاده می شد. این در ایتالیا رایج است و رومی ها از آن برای بسیاری از
ساختمان ها و پل ها استفاده می کردند.
پپرینو که در روم و ناپل به عنوان سنگ ساختمانی استفاده می شود، توف تراکیتی است.
پوزولانا نیز یک توف تجزیه شده، اما با ویژگی اصلی است، که در ابتدا در نزدیکی ناپل به دست آمد و به عنوان سیمان استفاده می شد، اما این نام اکنون به تعدادی از مواد که همیشه دارای خصوصیات یکسان نیستند، اطلاق می شود.
در منطقه ایفل آلمان، توف پوکه ای و تراکیتی به نام تراس به طور گسترده به عنوان ملات هیدرولیک کار شده است.
مخزن زباله هسته ای کوه یوکا، یک مرکز ذخیره سازی پایانه وزارت انرژی ایالات متحده برای راکتور هسته ای مصرف شده و سایر زباله های رادیواکتیو، در توف و ایگنیمبریت در استان حوضه و رانج در نوادا است.
در دره ناپا و دره سونوما، کالیفرنیا، مناطق ساخته شده از آنها به طور معمول برای ذخیره بشکه های شراب حفاری می شوند.
توف از رانو راراکو توسط مردم راپا نویی جزیره ایستر برای ساخت اکثریت قریب به اتفاق مجسمه های معروف موآی خود استفاده می کردند.
ممنون که تا اینجا پست همراه فرگاه دیزاین بودید.
برای دیدن بقیه پست ها به صفحه مقالات سایت مراجعه کنید.