بتن اکسپوز یک تکنیک سازنده است که در آن بتن، جزئی از ساختار ساختمانها، در معماری ملک قابل مشاهده است.
این تکنیک در صورت اعمال، از استفاده از پوشش ها و سایر مواد تکمیل کننده روی سطح آن اجتناب می کند.
نتیجه زیبایی شناختی باورنکردنی است و تطبیق پذیری بتن اکسپوز چشم نواز است زیرا کاربرد آن می تواند
ارزش و شخصیت را به هر دو حوزه داخلی و خارجی پروژه بیافزاید.
در این زمینه اگر دانشجو یا حرفه ای در رشته مهندسی یا معماری هستید و یا با موضوعات مرتبط با ساخت و ساز
عمران همذات پنداری می کنید به مباحث بعدی توجه کنید.
در این پست به ویژگی های اصلی زیبایی شناختی و فنی می پردازیم که بتن اکسپوز را به “عزیز” بسیاری از سازه
ها تبدیل می کند.
بتن اکسپوز دوره پس از دوره به عنوان پایان مطلوب برای خانه های طراحی قرار می گیرد.
این ماده ای متشکل از شن، سیمان، سنگدانه ها و آب است که زیبایی شناسی آن نتیجه طبیعی مخلوط اجزای آن
است و پوششی معاصر و جاودانه بسیار جذاب ارائه می دهد.
مزایای بتن اکسپوز چیست؟
بتن منصفانه یک ماده با کارایی بالا، بسیار بادوام و مقاوم است که به راحتی در طول زمان نگهداری می شود.
تعمیر و نگهداری حداقل است و همچنین تمیز کردن آن بسیار آسان است. آب داغ و مواد شوینده کافی است تا آن را بدون لک باقی بگذارد.
این یک عایق حرارتی و صوتی عالی است.
خواص ضد حریق عالی، آن را در مواقع آتش سوزی بسیار ایمن می کند.
این یک زیبایی شناسی ظریف، متعادل، آرام و جاودانه ارائه می دهد که برای فضاهای بیرونی و داخلی ایده آل است.
تفاوت بین بتن اکسپوز و سیمان سوخته چیست؟
اگرچه از نظر ویژگی های بصری مشابه هستند، اما توجه به این نکته مهم است که بتن اکسپوز همان سیمان سوخته نیست.
بتن اکسپوز همانطور که قبلا ذکر شد یک تکنیک سازنده است و بنابراین می تواند به اشکال مختلف در ملک حضور داشته باشد و به عنوان مثال می تواند ساختار تیر، دیوار و ستون را بسازد.
در مقابل، سیمان سوخته نوعی پوشش است که با ملات مخصوص و با ظاهر صیقلیتری ساخته میشود.
کدام بتن عادلانه را انتخاب کنیم؟
در مورد پرداخت بتن منصفانه، چه در فضاهای بیرونی و چه در فضای داخلی، بیشترین انتخاب خاکستری طبیعی است.
در کف معمولاً از بتن صیقلی استفاده می شود زیرا بافت آن بسیار دلپذیر هنگام راه رفتن با پای برهنه است
و ویژگی های آب بندی آن که به عنوان مثال هنگام تمیز کردن از تخلخل جلوگیری می کند.
چرا از بتن اکسپوز استفاده کنیم؟
استفاده از بتن اکسپوز مزایای متعددی برای ساخت و ساز دارد.
به عنوان مثال، معمار اسکار نیمایر، حامی بزرگ استفاده از بتن اکسپوز بود، زیرا اکثر پروژه های او بر وجود این ماده متکی بودند. برخی از مزایای استفاده از آن در پروژه خود را در زیر بررسی کنید.
تطبیق پذیری
بتن اکسپوز هم در نمای منازل و ساختمان ها و هم در محوطه های داخلی یک ملک قابل استفاده است.
زیبایی خاص و پر شخصیت بتن اکسپوز قادر است به متنوع ترین سبک های دکوراسیون، از روستیک تا امروزی متصل شود.
ماندگاری
هنگامی که فرآیند عمل آوری بتن اکسپوز به درستی انجام شود، ماده قوی تر می شود و بنابراین در آینده به تعمیر و نگهداری اصلاحی کمتری نیاز خواهد داشت.
اقتصاد
اقتصاد بتن اکسپوز در نهایت به یک جایگزین اقتصادی تر در ساخت تبدیل می شود زیرا برای پوشاندن سطح خود
نیازی به گچ و سایر پوشش ها ندارد. علاوه بر این، ساختار آن در طول سال ها به نگهداری کمتری نیاز دارد.
ارزش گذاری پروژه
با توجه به سبک، شخصیت زیبایی شناختی، دوام و صرفه اقتصادی ایجاد شده در کاربرد این ماده، می توان یک نکته را گفت: استفاده از بتن اکسپوز در ساخت و ساز به ارزش گذاری اموال ختم می شود.
خانه های بلوک بتنی اکسپوز حتی به تنهایی جذابیت دارند.
بتن اکسپوز را کجا اعمال کنیم؟
بتن اکسپوز یک ماده همه کاره است و می تواند در بخش ساختاری خواص مختلف، از مسکونی گرفته تا شرکتی مورد استفاده قرار گیرد، که منعکس کننده یک لمس مدرن به نما است.
شایان ذکر است در صورت اکسپوز بتن در نمای ملک و یا در سایر قسمت های خارجی زمین، استفاده از عایق
رطوبتی بر روی بتن اکسپوز توصیه می شود تا از آسیب دیدن بلوک ها در اثر شرایط جوی (آفتاب، باران و …) جلوگیری شود.
در محیط های داخلی نیز بتن اکسپوز بسیار مورد استقبال قرار می گیرد و می تواند عمدتاً به شکل دیوارها، پوشش های سقفی و پله ها ظاهر شود و سبکی منحصر به فرد و پر از شخصیت را به اتاق بیاورد.
در دکوراسیون، بتن اکسپوز میتواند با سبکهای مختلف (روستیک، معاصر، شهری، مینیمال…) صحبت کند، اما در میان بسیاری از این سبکها، یکی از آنها بهویژه برجسته است: سبک صنعتی.
در این زمینه، اگر ایده گنجاندن سبک صنعتی در فضا است، سعی کنید بتن اکسپوز را با مبلمان آهنی و چوبی، سیمکشی اکسپوز، چراغ ریلی و لکههای روشن با روکش سیاه و روکش آجری ترکیب کنید.
برای کسانی که خود را با سبک سنتی تر می شناسند، می توانید از بتن با بافت خاکستری ظاهری استفاده کنید تا عیوب مواد را یکنواخت کنید و سطح آن را یکنواخت تر کنید.
حال اگر ایده آوردن رنگ به فضا باشد، می توان مانند مثال زیر از بتن اکسپوز با بافت رنگی استفاده کرد.
هنگام انتخاب بتن اکسپوز برای خانه خود چه نکاتی را باید در نظر بگیریم؟
هنگامی که بتن اکسپوز را انتخاب می کنیم، باید در نظر داشته باشیم که کیفیت پرداخت آن اساساً به عالی بودن
قالب آن بستگی دارد، ساختاری که از بتن تازه تا زمان جامد شدن آن پشتیبانی می کند. در این مرحله، مهمترین
چیز برای یک قالب عالی، اجرای آن است، ضروری است که توسط یک تیم متخصص مجرب انجام شود، زیرا
این یک فرآیند پیچیده است که به مهارت و دانش زیادی در جزئیات نیاز دارد.
قالب همچنین باید ایمن، کاربردی و کارآمد باشد تا به یک پایان عالی و بدون هزینه اضافی دست یابد، زیرا
این تقریباً یک سوم هزینه کل سازه بتنی را تشکیل می دهد.
تاریخچه بتن اکسپوز به چه زمانی باز میگردد؟
اولین کاربرد مدرن بتن اکسپوز در یکی از کلیساهای بزرگ فرانسه در سال 1922 میلادی (1301 شمسی) با استفاده از قطعات پیش ساخته بود.
در سال 1963 میلادی (1342 شمسی)، بتن اکسپوز برای اولین بار به صورت درجا در مرکز هنرهای بصری کارپنتر دانشگاه هاروارد مورد استفاده قرار گرفت.
نتیجه این پروژه به قدری رضایتبخش بود که باعث گسترش بسیار زیاد بتن اکسپوز در سالهای 1965 تا 1990 میلادی
(1344 تا 1369 شمسی) شد.
استفاده از سطح بتن به عنوان نمای اصلی ساختمان، پیشرفتها و نوآوریهای زیادی را در ساخت قالب بتن، اصلاح
طرح اختلاط، کیفیت قالب نما، روشهای بتن ریزی و تراکم به همراه داشت. این پیشرفتها، امکان بهبود یکنواخت
رنگ و بافت در تمام بخشهای سازه را فراهم کردند.
انواع بتن اکسپوز کدام هستند؟
بتنهای اکسپوز از تنوع بسیار بالایی بهره میبرند.
این بتنها بر اساس کاربری، رنگ، بافت و شکل به انواع زیر تقسیم میشوند:
بتن اکسپوز بر اساس کاربری
- نمای بیرونی
- دیوارهای بیرونی
- پشت بام
- فضای داخلی
- دیوار
- کف
- سقف
- دکوراسیون (المانهای تزئینی، میز، اپن آشپزخانه)
- بتن اکسپوز بر اساس رنگ
- معمولی (مطابق با رنگ بتن معمولی و سیمان مورد استفاده در آن)
- رنگی (مطابق با رنگ سنگدانههای رنگی یا رنگدانههای اضافه شده به ترکیب)
- تک رنگ
- چند رنگ
- بتن اکسپوز بر اساس بافت
- صیقلی
- زبر
- بتن اکسپوز بر اساس شکل
- استاندارد (مربعی یا مستطیلی)
- معمولی (طرحدار یا بدون طرح)
- سه بعدی
- سفارشی (شش ضلعی، مثلثی غیره)
- معمولی
- سه بعدی
همانگونه که مشاهده میکنید، تنوع تایلها و پنلهای بتن اکسپوز بسیار زیاد است.
البته معمولا برای نمای بیرونی و اکثر سطوح بزرگ داخلی از پنلهای معمولی استفاده میشود.
چراکه در اغلب موارد، اجرای بتنهای اکسپوز سهبعدی برای سطوح بسیار بزرگ اقتصادی نیست.
در ادامه به معرفی برخی از انواع پرکابرد بتنهای اکسپوز میپردازیم.
بتن اکسپوز رنگی چیست؟
بتنهای اکسپوز در اغلب موارد با رنگ طبیعی خود (خاکستری) مورد استفاده قرار میگیرند.
با این وجود، در صورت نیاز به اجرای بتنهایی با رنگهای دیگر میتوان از سنگدانههای رنگی، رنگدانهها یا پوششهای رنگی استفاده کرد.
تنوع رنگ، از ویژگیهای مثبت بتنهای اکسپوز به شمار میرود.
بتن اکسپوز سه بعدی چیست؟
بتن اکسپوز سه بعدی، تایلهایی با طرح سهبعدی است که اغلب به منظور ایجاد نمای مدرن و تزئینی در فضای داخلی
ساختمان بر روی دیوارها اجرا میشود. این تایلها معمولا کوچکتر از تایلهای معمولی بتنهای اکسپوز هستند.
هزینه ساخت و اجرای بتنهای اکسپوز سهبعدی نسبتا زیاد است.
ملاحظات نصب بتن اکسپوز چه هستند؟
نحوه اجرای پنلها و تایلهای بتن اکسپوز مشابه دیگر المانهای مورد استفاده برای پوشش دیوار و کف است.
البته ملاحظاتی برای نصب بتن اکسپوز وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم:
- قطعات بتن اکسپوز سنگینتر از دیگر المانهای نما و کف هستند.
- جابجایی و اجرای قطعات بتن اکسپوز باید با احتیاط انجام شود. انداختن و روی هم قرار دادن این قطعات میتواند به ساختار بتن و نمای سازه آسیب برساند.
- درزبندی سطح و پرداخت صیقلی آن میتواند از ایجاد لکه بر روی نما جلوگیری کند.
- در صورت استفاده از دوغاب رنگی بین قطعات، باید امکان ایجاد لکههای رنگی بر روی سطح بتن بررسی و جلوگیری شود.
- پس از شروع نصب، باید از پوشش کامل چسب زیر قطعات اطمینان حاصل شود. با برداشتن یکی از قطعات میتوان این مورد را بررسی کرد. پوشش کمتر از 90 درصدی سطح زیر بتن غیر قابل قبول است.
- به دلیل وزن بتن، باید از اتصالات دیگر برای نگهداری قطعات بتن اکسپوز استفاده کرد.
اجرای بتن اکسپوز دیوار
روش اجرای بتنهای اکسپوز دیوار، به نوع اتصال (چسبی، توکار یا روکار) پنلها بستگی دارد.
معمولا روش مناسب با توجه به ضخامت، وزن و ابعاد پنلهای بتنی انتخاب میشود.
در صورتی که پنلها قادر به تحمل وزن خود باشند، اتصال چسبی کافی خواهد بود.
در غیر این صورت، باید از اتصالات پیچی برای اطمینان از اتصال مناسب پنلها به دیوار استفاده کرد.
اتصال چسبی بتن اکسپوز دیوار
مراحل اجرای بتن اکسپوز دیوار توسط اتصال مستقیم یا چسبی عبارت هستند از:
- تراز کردن سطح با اختلاف 2± میلیمتر در هر ۳ متر
- سنبادهکاری سطح برای جدا کردن مواد سست
- اعمال آستر در صورت نیاز (پر کردن ناهمواریها)
- اطمینان از سختی و استحکام سطح با یک وسیله تیز
- اعمال چسب به پشت پنلها یا تایلها مطابق با دستورالعمل کارخانه سازنده
- جانمایی المانها در محل مورد نظر از پایین به بالا
- اعمال فشار به المانها تا شروع گیرش چسب و ثابت شدن المانها
- بستن پیچ T شکل در محل درزها به منظور نگهداری از المان و باز کردن پیچ بعد از خشک شدن کامل چسب (در صورت نیاز به اطمینان از اتصال مناسب)
- درز بین المانها میتواند به صورت لب به لب، با فاصله یا پر شده با دوغاب باشد.
- درزبندی سطح پنلها با استفاده از درزبندهای مناسب (با پایه آب)
اتصال مخفی یا توکار
در اتصال مخفی یا توکار پنلهای بتن اکسپوز دیوار، علاوه بر تجهیزات مورد استفاده در روش قبل، به اتصالات براکتی و وسایل حفاظت فردی نیز نیاز داریم. مراحل کلی اجرای این روش عبارت هستند از:
- تراز کردن سطح
- سنبادهکاری
- بررسی سختی سطح
- نصب براکتها
- شروع نصب پنلها از پایین به بالا مطابق با طرح مورد نظر
- درزبندی سطح
اتصال نمایان یا روکار
به منظور اجرای پنلهای بتن اسکپوز دیوار به روش اتصال نمایان یا روکار، علاوه بر تجهیزات مورد استفاده در روشهای قبل، به دریل نیز نیاز خواهد بود. مراحل کلی اجرای این روش عبارت هستند از:
- تراز کردن سطح
- سنبادهکاری
- اعمال آستر
- بررسی سختی سطح
- اعمال چسب به پشت پنلها و جانمایی آنها بر روی محل مورد نظر از پایین به بالا مطابق با طرح
- نصب اتصالات پیچی یا میخی
- درزبندی سطح
مزایای بتن اکسپوز چه هستند؟
از مزیتهای اصلی بتن اکسپوز معماری میتوان به دوام بالا، تعمیر و نگهداری راحت، تنوع زیاد، کاربری
انعطافپذیر و امکان پرداخت مجدد موارد زیر اشاره کرد.
دوام بالا
بتن، به عنوان یکی از بادوامترین مصالح ساختمانی شناخته میشود.
استفاده از پنلها یا تایلهای بتن اکسپوز، گزینه بسیار مناسبی برای روکاری سطوح داخلی و خارجی در ساختمانهای
مسکونی و عمومی است. با وجود دوام بالای این المانها، استفاده از مواد درزبند بر روی سطح، طول عمر آنها را افزایش میدهد.
تعمیر و نگهداری راحت
با درزبندی مناسب بتن اکسپوز، تمیزکاری آن فقط با کشیدن دستمال بر روی سطح امکانپذیر خواهد بود.
تنوع
مدلهای مختلف بتن اکسپوز با ابعاد و رنگهای بسیار متنوع، اجرای این پوشش بر روی سطح خارجی و داخلی هر سازهای را امکانپذیر میکند.
تنها کافی است پنلهای متناسب با نمای خارجی یا دکوراسیون داخلی ساختمان خود را سفارش دهید.
کاربری زیاد
تایلهای بتن اکسپوز را میتوان برای سطح دیوار، کف، سقف، میز، اپن آشپزخانه و غیره اجرا کرد.
این تایلها از کابریهای متعدد برای روکاری و ایجاد سطوح تزئینی بهره میبرند.
به علاوه، این المانها برای ایجاد عایق حرارتی و صدا قابل استفاده هستند.
البته توجه داشته باشید که این به معنای تشکیل کف سرد در ساختمان نیست.
در صورت نیاز میتوان پنلهای بتن اکسپوز را به همراه سیستمهای گرمایش از کف اجرا کرد.
امکان پرداخت مجدد
تایلهای انواع مختلف بتنهای اکسپوز را میتوان در طی زمان مجددا پرداخت کرد. این کار باعث بازگرداندن
رنگ سطح به حالت اولیه میشود. کشیدن سنباده نرم بر روی سطح، لایه تازهای از بتن را نمایان میکند.
رنگ تایلها معمولا چند میلیمتر ضخامت دارد. از اینرو، پرداخت مجدد، مشکلی را برای ظاهر تایلهای رنگی به وجود نمیآورد.
معایب بتن اکسپوز چه هستند؟
در کنار تمام مزایای معرفی شده برای بتنهای اکسپوز، محدودیتهایی نظیر ارزیابی ملاحظات سازهای، کهنه شدن، ضخامت زیاد، تخلخل، کف سرد و حساسیت به شرایط محیطی نیز وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم.
نیاز به رعایت ملاحظات سازهای
تایلها و پنلهای بتن اکسپوز وزن بالایی دارند.
استفاده از این تایلها به عنوان پوشش کف میتواند میزان بارهای اعمال شده بر روی کف را افزایش دهد.
از اینرو، پیش از تهیه تایلهای بتن اکسپوز، باید ظرفیت باربری کف سازه توسط یک متخصص بررسی شود.
در این حالت، احتمال نیاز به تقویت سازه یا استفاده از تایلهای نازکتر وجود دارد. در هر صورت، به کارگیری
بتن اکسپوز برای کف، نیازمند بررسیهای زیاد و رعایت ملاحظات سازهای است.
کهنه شدن
بتن در گذر زمان کهنه میشود. ماهیت شکننده این ماده، ایجاد ترک در گذر زمان را غیر قابل اجتناب میکند.
محل نصب بتن اکسپوز در ساختمان و مواد مورد استفاده برای پرداخت سطح آن، تاثیر زیادی بر روی
طول عمر این پوشش دارد.
ضخامت بالا
ضخامت تایلهای بتن اکسپوز، نسبت به کفپوشها و دیوارپوشهای دیگر بیشتر است. این تایلها معمولا با حداقل
ضخامت 15 میلیمتر ساخته میشوند. این مسئله بر روی قابلیت تخلیه آب سطح (شیب مناسب کف حمام یا
آشپزخانه به سمت مجرای خروجی آب) تاثیر میگذارد. به منظور بهرهمندی از این قابلیت باید لایه زیر
تایلها را به خوبی تنظیم کرد.
تخلخل
بتن یک ماده متخلخل است.
تخلخل میتواند باعث جذب رطوبت و ایجاد لکه بر روی سطح شود.
درزبندی سطح بتن بر روی تخلخل لایههای زیرین و احتمال ایجاد لکه در طولانی مدت تاثیری ندارد.
به همین دلیل، سطح بتنهای اکسپوز باید هر ۲ تا ۳ سال یک بار مجددا درزبندی شود. این مسئله، هزینه نگهداری
این پوششها را مخصوصا در نواحی مرطوب ساختمان نظیر حمام، سرویس بهداشتی و آشپزخانه
(رطوبت بالا با احتمال ریختن مواد بر روی سطح) افزایش میدهد.
کف سرد
با وجود سازگاری تایلها و پنلهای بتن اکسپوز با سیستمهای گرمایش از کف، استفاده از آنها برای ساختمانهای
قدیمی فاقد این سیستمها باعث ایجاد کف سرد میشود. در صورت تمایل به نمای بتنی و عدم تمایل به ایجاد
کف سرد میتوان از بتنهای اکسپوز دیوار به همراه کفپوشهای طرح بتن استفاده کرد.
حساسیت به شرایط محیطی
بتن، مادهای حساس در مواجهه با مواد شیمیایی، نمکهای قلیایی یا چرخه ذوب و انجماد است.
این موارد باعث ترکخوردگی و یا تخریب بتن میشوند. از اینرو، استفاده از پنلها و تایلهای بتن اکسپوز
به عنوان نمای خارجی ساختمانهای موجود در شرایط آب و هوایی بسیار متغیر مناسب نیست. در این
ساختمانها، استفاده از بتنهای اکسپوز به فضای داخلی محدود میشود.
نمای ساختمان، یکی از مهمترین المانهای طراحی برای مهندسان معماری به شمار میرود.
این المان، بر روی ظاهر، نورگیری، تهویه و ویژگی عایق ساختمان تاثیر مستقیم میگذارد.
علاوه بر این، برخی از نماها، به عنوان عضوهای سازهای مورد استفاده قرار میگیرند.
به دلیل اهمیت بالای نما بر عملکرد ظاهری و سازهای ساختمان، فرادرس، یک فیلم آموزشی به مدت ۱ ساعت و ۴۶ دقیقه در قالب ۴ درس تهیه کرده است.
این آموزش، اطلاعات مفیدی را در زمینه مبانی نمای ساختمان در اختیار دانشجویان، فارغالتحصیلان و علاقهمندان به رشته مهندسی معماری قرار میدهد.
ممنون که تا اینجا پست همراه تیم فرگاه دیزاین بودید برای دیدن ادامه پست ها به لینک زیر مراجعه کنید.