اهرام مصر نمادهای برجسته و فرهنگی مصر باستان هستند و یکی از هفت عجایب دنیا باستان هستند. این اهرام‌ها به عنوان آرامگاه‌های پادشاهان قدیمی مصر ساخته شده‌اند.
بزرگترین و معروفترین اهرام، هرم گیزه است که به نام هرم خوفو هم شناخته می‌شود. این هرم در قرن بیست و ششم پیش از میلاد بنا شده است و به عنوان آرامگاهی برای فرعون خوفو از دودمان چهارم در دوره باستانی قدیم مصر محسوب می‌شود. ارتفاع آن حدود ۱۳۸ متر است و در گذشته به طور کامل با گچ سفید درخشان پوشیده شده بود. درون هرم، شامل گنبد و اتاق‌هایی که دارای مبلمان و آثار هنری بوده‌اند، وجود دارد.
علاوه بر هرم خوفو، دو هرم دیگر نیز در هضبه گیزه وجود دارند. هرم دوم، هرم خفرع است که به طور قابل توجهی کوچکتر از هرم خوفو است. هرم سوم نیز هرم منقرع است که در اندازه کوچکتری نسبت به هرمهای خوفو و خفرع ساخته شده است.
ساخت اهرام‌ها به عنوان یک دستاورد فوق‌العاده مهندسی در دوران باستانی محسوب می‌شود؛ زیرا ساخت هر هرم چندین دهه طول کشیده و هزاران کارگر و بلوک‌های سنگین در ساخت آن مورد استفاده قرار گرفتند. اهرام‌ها نمونه‌ای برجسته از توان فنی و مهارت‌های مهندسی قدیمیان مصر هستند.
اهرام‌ها همچنان همگان را از سراسر جهان به خود جذب می‌کنند و یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری در مصر و جهان به شمار می‌روند.
ساخت اهرام مصر چگونه بوده است؟
ساخت اهرامات مصر یکی از دستاوردهای بزرگ هنر و مهندسی در تاریخ بشر است. روش ساخت اهرامات به طور کلی شامل مراحل زیر بوده است:
- انتخاب محل ساخت: اهرامات مصر در نزدیکی نیل در منطقه گیزه و صحرای سقاره ساخته شده‌اند. مکان‌های انتخاب شده برای ساخت اهرامات عموماً مناطق با خاک حاصلخیز بودند و نزدیکی نیل امکان حمل و نقل سنگها را به راحتی فراهم می‌کرد.
- استخراج سنگ: برای ساخت اهرامات، سنگهای سنگین و بزرگی مورد نیاز بود. سنگهای آهک و گرانیت به عنوان مواد ساخت اصلی استفاده می‌شدند. سنگها از معادن استخراج می‌شدند و با استفاده از ابزارهای سنگ‌بری و میخکوبی به قطعات قابل حمل تبدیل می‌شدند.
- حمل و نقل سنگها: سنگهای استخراج شده بر روی قایق‌های چوبی به وسیله نیل به محل ساخت اهرامات منتقل می‌شدند. از راه‌های ساخته شده در نیل برای جابجایی سنگها استفاده می‌شد. برای حمل سنگهای سنگین از روش‌هایی مانند سیستم راه‌آهن مؤلفه‌های چوبی و رواناب‌های آبی نیز استفاده می‌شد.
در ادامه:
- بناکاری سنگها: پس از حمل سنگها به محل ساخت، آنها به قطعات کوچکتر برش داده می‌شدند. سپس با استفاده از ابزارهای سنگ‌بری و میخکوبی، صفحات صاف و شکل‌داری می‌گرفتند. این قطعات سنگی سپس به محل ساخت اهرام منتقل می‌شدند.
- ساخت هرم: ساخت هرم‌ها از طریق تکرار یک الگوی ساخت بود. در مرحله اول، یک پایه مستطیلی از سنگها ساخته می‌شد که به عنوان پایه هرم استفاده می‌شد. سپس بلافاصله بالای پایه، لایه‌هایی از سنگها قرار داده می‌شدند که به صورت هرمی به بالا می‌رفتند. هر لایه با سنگهایی از قطعات کوچکتر پوشش داده می‌شد و کل فرایند تا رسیدن به شکل هرمی ادامه می‌یافت6. تثبیت سنگها: با وصل کردن قطعات سنگی به یکدیگر با استفاده از ملافه‌ها، مواد چسباننده یا در برخی موارد با استفاده از سنگهای کوچکتر به عنوان قفل‌ها، سنگها در هر لایه به هم متصل می‌شدند. این فرایند تکرار می‌شد تا به قسمت بالایی هرم برسیم.
- پوشش دادن و تزئینات: پس از ساختار اصلی هرم، بخش‌های بیرونی با گچ سفید پوشیده می‌شدند. این لایه گچ سفید به هرم زیبایی و براقیت می‌بخشید. همچنین در برخی از اهرامات، بر روی سطح‌ها نقوش و تزئینات هنری نیز اعمال می‌شد.
احتمالاً در ساخت اهرامات از سیستم‌های برجسته برای حمل و نقل سنگها و استفاده از نیروی کار بزرگ برای انجام این کارها استفاده می‌شد. هرمهای مصر به دلیل دقت معماری و بزرگی آنها، به عنوان یک شاهکار هنر و مهندسی در تاریخ شناخته می‌شوند.
3 مرحله ساخت اهرام
مراحل ساخت اهرامات مصر را می‌توان به صورت زیر خلاصه کرد:
- استخراج و انتقال سنگ: در این مرحله، سنگهای سنگین و بزرگی که به عنوان ماده ساخت اصلی اهرامات استفاده می‌شد، از معادن استخراج می‌شد. سپس با استفاده از روش‌های نقل و انتقال مانند راه‌آهن‌های چوبی، قایق‌ها و رواناب‌های آبی، سنگها به محل ساخت اهرام منتقل می‌شدند.
- بناکاری و بناگذاری: در این مرحله، سنگها به قطعات کوچکتر برش داده می‌شدند و سپس به شکل‌های هندسی خاصی قالب بندی می‌شدند. قطعات سنگی به صورت لایه‌هایی در قالبهای طراحی شده قرار می‌گرفتند تا به شکل هرمی بالا بروند. سنگها در هر لایه با استفاده از قطعات کوچکتر، ملافه‌ها و مواد چسباننده به یکدیگر متصل می‌شدند. این فرایند تا رسیدن به قسمت بالایی هرم ادامه می‌یافت.
- تزئین و پوشش: پس از ساختار اصلی هرم، بخش‌های بیرونی آن با گچ سفید پوشیده می‌شدند. این گچ سفید به هرم زیبایی و براقیت می‌بخشید. همچنین در برخی از اهرامات، بر روی سطح‌ها نقوش و تزئینات هنری نیز اعمال می‌شدند.
این مراحل ساخت فقط یک خلاصه از فرایند ساخت اهرامات مصر هستند. در واقع، ساخت اهرامات یک پروژه بزرگ و پیچیده بود که نیازمند تخصص و دانش فنی بالا برای مهندسان و کارگران آن زمان بود.
داخل اهرام مصر چیست؟
درون اهرامات مصر، ساختارهای داخلیی وجود ندارد که بتوان به آنها وارد شد. اهرامات مصر ساختمانهای بزرگی هستند که در ابتدا به عنوان مقبره‌های سلسله‌های پادشاهی مصر باستان ساخته شدند. بنابراین، داخل اهرامات از نظر معماری و استفاده، بیشتر یک فضای خالی است که به عنوان محل دفن فرد پادشاهی و اموات وابسته به او استفاده می‌شده است.
در عمل، اهرامات مصر دارای یک راه رفتن عمودی به نام “ممر” هستند که به داخل ساختار اصلی هرم می‌رسد. این ممرها به صورت تنگ و منحنی بوده‌اند و به دلیل اهمیت و مقدسیت اهرامات، امکان دسترسی عمومی به داخل آنها وجود نداشته است.
در برخی اهرامات مصر، ممرها به سمت اتاق‌های کوچک و ضیق می‌رسند که به عنوان محل دفن مومیاه‌ها و هدایای مقدسی که به همراه فرد پادشاهی در محل دفن قرار می‌گیرند، استفاده می‌شده است.
از آنجا که اهرامات مصر در طول زمان از قرون باستان تا کنون چندین بار تخریب و تخریب شده‌اند، هیچ ساختار داخلی بزرگ و معنی‌داری در داخل آنها کشف نشده است. بنابراین، داخل اهرامات معمولاً یک فضای خالی است که به عنوان محل دفن استفاده می‌شود و قابلیت دسترسی عمومی ندارد.
راز های اهرام مصر که احتمالا نمی دانید
اهرام مصر پر از رمز و راز است و به راحتی اسرا خود را آشکار نمی کند، به طوری که هنوز هم دانشمندان در پی کشف عجایب اهرام مصر هستند. اما با گذشت زمان، دانشمندان با مطالعه و جست و جو رازهای زیادی را کشف و پیدا کرده اند. قدرت فنی آمیخته با افسانه ها و خرافات، فرعون ها را به ساخت این سازه های جالب و قوی سوق داد و به اثبات رسیده است که این اهرام از تخریب ناپذیرترین سازه های معماری است.
۱. همه هرم ها نوک تیز نبودند.
همه اهرام برابر و شبیه به هم ساخته نشده بودند. در حقیقت، درست مانند بسیاری از انواع ساختمان ها، مراحل مختلفی برای ساخت هرم وجود داشت. بر خلاف تصور ما، اهرام اولیه ساختارهای نوک تیز نداشتند و در واقع مسطح بودند.
۲.بیشتر هرم ها در غرب نیل ساخته شده اند.
فرهنگ مصر باستان پر از نمادگرایی و خرافات است که تصمیم گیری های آن ها را هدایت می کرده است. بنابراین جای تعجب نیست که حتی مکان اهرام باستان نیز توسط اساطیر هدایت و تعیین می شده.
بیشتر هرم ها به یک دلیل مشخص، در ساحل غربی نیل ساخته شده اند. از آنجا که اهرام مصر باستان، آخرین مکان استراحت فراعنه بودند، منطقی است که آنها باید در جایی زندگی کنند که روح آنها بتواند سفر خود را به زندگی پس از مرگ آغاز کند.
۳. ما همچنان درگیر فهمیدن نحوه ساختشان هستیم.
یکی از بزرگترین اسرار در مورد اهرام مصر، تکنیک های ساختمانی است که برای برپایی آنها به کار رفته است. شاهکار باورنکردنی مصری ها بعد از فهمیدن این که بیش از ۲ میلیون بلوک سنگ آهک و گرانیت برای ساخت هرم بزرگ جیزا استفاده شده است، جذاب تر و برجسته تر می شود.
در ادامه:
۴. مصریان برای راهنمایی ساخت و ساز از نجوم استفاده کردند.
طبق گفته یک مصر شناس انگلیسی، ستارگان نیرویی راهنما در چیدمان اهرام بودند. اندازه گیری های آنها به قدری دقیق بود که فقط تا نیم درجه خطا دارند. جالب است که با در دست داشتن این اطلاعات، می توان با استفاده از سوابق نجومی تاریخ هرم ها را تعیین کرد.
۵. اهرام مصر باستان توسط برده ها ساخته نشده اند.
نظریه دیرینه ای وجود دارد که می گوید اهرام مصر توسط بردگان ساخته شده است. این نظریه احتمالا در حقیقت درست نیست. یک مورخ یونانی به نام هرودوت بود، که با نوشته هایش این نظریه را منتشر کرد. این مفهوم و نظریه سپس توسط هالیوود نیز تبلیغ شد. در دهه ۱۹۹۰، قبور سازندگان هرم کشف شد. مصری شناسان کاملاً مطمئن هستند که آنها برده نبوده اند، و سازندگان بیشتر از خانواده های کم درآمد بودند.
۶. هرم بزرگ می تواند زمان را تعیین کند.
هرم بزرگ جیزا نه تنها شناخته شده ترین هرم مصر است، بلکه تنها مورد از میان هفت عجایب جهان باستان است که هنوز پابرجاست. این هرم بزرگ به دلایل زیادی زبانزد است، اما یکی از جالب ترین ویژگی های این بنای یادبود این است که می تواند زمان را نیز بگوید. این سازه در واقع به عنوان یک ساعت آفتابی بسیار بزرگ عمل می‌کند، سایه آن، ساعت را با افتادن بر روی علامت های ساخته شده از سنگ می گوید. علاوه بر این هرم بزرگ دارای ویژگی ها و پیچیدگی های بیشتری نیز بوده و به مصریان در تعریف سال شمسی کمک می کرده است.
هرم گیزه
هرم جیزه یا هرم خوفو، یکی از مشهورترین و بزرگترین اهرامات مصر است و در منطقه جیزه، در نزدیکی قاهره واقع شده است. این هرم به عنوان یکی از عجایب جهان شناخته شده است و نمادی از تمدن باستانی مصر است.
هرم جیزه در حقیقت مقبره‌ای است که برای فرعون خوفو، فرمانروای چهارم سلسله پادشاهان خاندان چهارم مصر ساخته شده است. این هرم در طول قرن‌ها از قرون باستان تا امروز، مورد توجه و تحقیقات بسیاری قرار گرفته است.
هرم جیزه از سنگهای آهک ساخته شده و ارتفاع آن حدود ۱۴۶ متر است. در ساخت این هرم، بیش از دو میلیون بلوک سنگ به وزن‌ها و اندازه‌های مختلف استفاده شده است. عمده‌ترین ویژگی هرم جیزه، استحکام و دقت بسیار بالای ساختار آن است. برای ساخت این هرم، معماران باستانی مصر از دقت بسیار بالای هندسی و ریاضیاتی برخوردار بودند.
در بخش داخلی هرم جیزه، یک سری اتاق‌ها و گنجینه‌ها وجود دارد که به عنوان محل دفن و مراسم مربوط به پادشاه خدمت می‌کردند. اما باید توجه داشت که هرم جیزه در طول زمان مورد تخریب و غارت قرار گرفته و بسیاری از امکانات داخلی آن از بین رفته است.
اهمیت هرم جیزه به عنوان یک شاهکار معماری باستانی و نماد تمدن مصر باستان، باعث شده است که هر ساله میلیونها گردشگر از سراسر جهان به این مکان بازدید کنند و به شاهکارهای معماری و فرهنگی مصر باستان احترام بگذارند.
هرم منقرعه
هرم منقرعه یا هرم دودویی منقرعه یکی از اهرامات مصر است که در منطقه دهشور واقع شده است. این هرم به عنوان یکی از عجایب معماری باستانی مصر شناخته می‌شود.
هرم منقرعه به نام فرعون منقرعه یا همچنین به نام حاکم دودویی منقرعه، یا پادشاه سنوسرت سوم، ساخته شده است. این هرم در دوره حکومت سلسله دیویسها، حدود سال ۲۷۰۰ قبل از میلاد، ساخته شد.
یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد هرم منقرعه، شکل هندسی آن است. در برخلاف هرمهای دیگری که شکل هندسی مثلثی یا چهارچوبی دارند، هرم منقرعه شکل هندسی دودویی دارد. یعنی دو هرم در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و به صورت متقارن هستند.
با توجه به شکل هندسی خاص هرم منقرعه، برخی نظریه‌ها وجود دارد که معتقدند ممکن است تابوت یا محل دفن فرعون منقرعه در داخل هرم به دو قسمت تقسیم شده باشد. اما تاکنون هیچ مدرک یا شواهد دقیقی در این مورد پیدا نشده است و هرم منقرعه همچنان یکی از معمای بزرگ باستان‌شناسی مصر است.
هرم سقاره
هرم سقاره یا هرم زوسر (Zoser)، نیز یکی از اهرامات مصر است. این هرم در منطقه سقاره واقع شده است. هرم سقاره اولین هرم پیرامونی یا مربعی در مصر باستان بوده و به عنوان یکی از عجایب معماری باستانی شناخته می‌شود.
هرم سقاره در طول حکومت فرعون زوسر (یا دوجر)، حاکم سلسله سوم، در حدود سال ۲۷۰۰ قبل از میلاد ساخته شد. این هرم به عنوان بخشی از مجموعه معبد کمپلکس سقاره، که شامل قصرها، جیبها، ساحات و ساختمانهای دیگر بود، بنا شد.
ویژگی بارز هرم سقاره، طرح متعدد پله‌ای آن است. هرم سقاره از چندین طبقه تشکیل شده است که هر طبقه به صورت پله‌های متعدد در سطح بالا قرار دارد. این طرح پله‌ای باعث می‌شود که هرم سقاره به شکل درجه‌دار به بالا برود و از سایر هرم‌ها تمایز پیدا کند.
هرم سقاره نشانگر تحول معماری در مصر باستان است و در ایجاد الگوی ساخت هرمهای بعدی تاثیرگذار بوده است. این هرم نمایانگر تغییرات و نوآوری‌های بزرگ در معماری مصر باستان است و از لحاظ تاریخی و فنی بسیار ارزشمند است.
اهرام مصر در قرآن
تحقیقات دانشمندان غربی در سال ۱۹۸۱ نشان می دهد که گل و مواد دیگر از خاک نیل گرفته شده و این مواد در قالبهای سنگی محکم قرار داده شده اند، سپس آنها را در دمای بالا گرم کرده و منجر به فعل و انفعال این مواد و تشکیل آنها به سنگ می شوند. مانند سنگهای آتشفشانی، که میلیونها سال پیش تشکیل شده اند. دانشمندی غربی به نام Davidovits تأیید می کند که سنگهایی که برای ساخت اهرام استفاده شده اند عمدتا از سنگ آهک، خاک رس و آب بوده است. آزمایشات انجام شده با استفاده از فناوری نانو وجود مقادیر زیادی آب در این سنگها را ثابت کرد ؛ چنین مقادیری در سنگهای طبیعی وجود ندارد.
این در حالی است قرآن در زمینه نیز از دانشمندان پیشی گرفته بوده است و ۱۴۰۰ سال پیش به این نکته اشاره داشته. و خداوند حکیم در آیه ۳۸ سوره قصص از جانب می فرماید:
وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَيْرِي فَأَوْقِدْ لِي يَا هَامَانُ عَلَى الطِّينِ فَاجْعَلْ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَطَّلِعُ إِلَىٰ إِلَٰهِ مُوسَىٰ وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ مِنَ الْكَاذِبِينَ.
فرعون گفت: اى گروه اشراف! من خدايى جز خودم براى شما سراغ ندارم.[امّا براى تحقيق بيشتر،] اى هامان، برايم آتشى بر گل بيفروز[و آجرهاى محكم بساز]،و براى من برج بلندى ترتيب ده تا از خداى موسى خبر گيرم؛ هر چند من گمان مى كنم او از دروغگويان است.
این که خداوند دانا سال ها پیش از دانشمندان غربی از این حقیقت در قرآن یاد کرده، نشانه ای بر صدق این کتاب عظیم است
ساخت اهرام مصر چه مدت طول کشید؟
ساخت اهرامات مصر، به طول چندین قرن امتداد داشته است. اهرامات بزرگ مصر، که شامل هرمهای گیزه، سقاره و منقرعه هستند، در طول دوره باستانی مصر ساخته شدند که از حدود سال ۲۶۰۰ قبل از میلاد تا حدود سال ۲۰۰۰ قبل از میلاد است.
هرم گیزه، که شامل هرم خوفو و دو هرم کوچکتر برادرانش، خفرع و منقرعه، است، در طول حکومت خوفو و پس از آن، در طی دوره حکومت فرعونان سلسله چهارم، حدوداً از سال ۲۶۰۰ قبل از میلاد تا سال ۲۵۰۰ قبل از میلاد ساخته شد. ساخت هرم گیزه وقتی به اتمام رسید که خوفو در سال ۲۵۴۰ قبل از میلاد درگذشت.
مدت زمان ساخت اهرامات مصر ممکن است برای هرمهای دیگر متفاوت باشد. اما در کل، ساخت اهرامات مصر یک پروژه بلندمدت بوده است که در طول چندین نسل و چندین قرن انجام شده است. احتمالاً مصرف زمان طولانی برای استخراج، حمل و قرار دادن بلوک‌های سنگ سنگین و ساختارهای پیچیده هرمات باعث شده است که ساخت آنها طولانی شود.
هرم ها در چه دوره ای درست شدند؟
ساخت هرم‌ها در مصر به طول چندین قرن امتداد داشته است. اهرامات بزرگ مصر، که شامل هرمهای گیزه، سقاره و منقرعه هستند، در طول دوره باستانی مصر ساخته شدند که از حدود سال ۲۶۰۰ قبل از میلاد تا حدود سال ۲۰۰۰ قبل از میلاد است.
دوره ساخت هرم‌ها به طور خاص به عنوان “دوره هرمی” یا “دوره قدیم” شناخته می‌شود و معمولاً شامل سه سلسله فرعونی سوم، چهارم و پنجم است. در این دوره، تکنیک‌های ساختاری و معماری برای ساخت هرم‌ها به شکل بزرگتر و پیچیده‌تری توسعه یافتند.
بنابراین، هرم‌ها در دوره حکومت سلسله دیویسها و سلسله چهارم (چهارمین و پنجمین سلسله‌های فرعونی) ساخته شدند. اما مهم است به یاد داشته باشید که نه تمام هرم‌ها در یک زمان خاص ساخته شدند، بلکه در طول دوره زمانی مدت‌ها احداث و ساخت آنها ادامه داشت.
مرتبط بحوانید:چیچن ایتزا و همه چیز راجب آن