فضای سبز ساختمان ها
هر محیط گیاهی یا آبی در یک منطقه شهری یا مجاور آن را این فضا می‌گویند.
فضاهای سبز شامل گياهان، ويژگی‌های آب و ساير انواع محيط‌های طبيعی است.
بیشتر فضاهای باز شهری همان فضاهای سبز هستند، اما گاهی اوقات انواع دیگری از فضاهای باز را نیز شامل می‌شوند.
محیط‌های سبز می‌توانند یک مرکز تفریحی، فرهنگی و اجتماعی گسترده با زیستگاه‌های
متنوع و غنی از گونه‌های گیاهانی و حیوانی را فراهم کنند. اصطلاح «جنگل شهری» اغلب
برای توصیف فضای سبز استفاده می‌شود که تمام مزایای محیط طبیعی را به قلب جوامع شهری می‌آورد.
چشم انداز فضاهای باز شهری می‌تواند از زمین‌های بازی گرفته تا محیط‌های بسیار حفاظت شده
تا مناظر نسبتاً طبیعی گسترش یابند. فضاهای سبز شهری برای عموم مردم آزاد هستند
و فرد یا گروهی حق مالکیت بر آنها را ندارد. سیاست‌های ایجاد
فضای سبز شهری برای احیای مجدد جوامع، کاهش بار مالی مراقبت‌های بهداشتی و افزایش کیفیت زندگی بسیار مهم است.
اهمیت ساخت فضای سبز
در حال حاضر، دسترسی به فضاهای سبز جهانی نیست!
پس چه چیزی بیشتر از این می‌تواند محرک نابرابری در جوامع ما باشد.
مطالعات نشان دادند که رابطه‌ای بین نابرابری درآمد، دسترسی به این فضا و امید به زندگی وجود دارد.
این مطالعه نشان داد که در مناطق روستایی که دسترسی زیادی به فضای سبز وجود دارد،
امید به زندگی برای کسانی که بیشترین و کمترین درآمد را دارند تقریباً یکسان است.
با این حال، در محیط‌های شهری، شکاف در امید به زندگی سرسام‌آور بود. انتظار می‌رود
افراد با کمترین درآمد که در شهرها سکونت گزیده‌اند، 10 سال کمتر از افرادی که دارای بیشترین درآمد هستند زندگی کنند.
افراد ثروتمند اغلب در محیط‌های سرسبز و خوش آب و هوا زندگی می‌کنند،
در حالی که فقیرترین افراد اغلب در مناطقی با جمعیت زیاد و انبوه ساختمان‌های متراکم زندگی می‌کنند.
فقط کافی است به تهران نگاهی کنید، بالای شهر مملو از مناطق سرسبز است،
ولی در پایین شهر تنها می‌توان انبوهی از ساختمان‌های قد و نیم قد را مشاهده کرد.
بنابراین، هرچه در یک محور افزایش دسترسی به فضاهای سبز حرکت کنیم،
اختلاف امید به زندگی کاهش می‌یابد. اما فقط با ایجاد فضای سبز در مناطق فقیرنشین نمی‌توان مشکل را حل کرد.
این کار به سادگی ایجاد فضاهای سبز در مناطق خاص نیست.
وضعیتی که در حال حاضر داریم این است که مناطق شهری با کیفیت بالا و دسترسی خوب به طبیعت،
برای زندگی در آنها اغلب گران‌تر هستند!
آنچه اتفاق می‌افتد این است که این فضا ایجاد می‌شود،
اما ناگهان آن مناطق برای زندگی مطلوب شناخته می‌شوند و سپس هزینه مسکن افزایش می‌یابد.
آنچه ما نیاز داریم این است که تلاش شود تا تشخیص دهیم که فضای سبز برای همه حیاتی است
و همه باید سود آن را احساس کنند. پارک‌ها باید فضاهای دموکراتیک باشند که به راحتی در دسترس قرار گیرند،
جایی که می‌توان بدون فشار برای صرف هزینه به آنجا رفت و با افراد از هر طیف زندگی در جامعه خود ملاقات کرد.
(فضای سبز ساختمان ها)
هدف از اجرای فضای سبز
تنوع زیستی بیشتر
گسترش فضاهای سبز به ایجاد لایه جدیدی از تنوع زیستی شهری کمک می‌کند.
وجود این لایه جدید با گیاهانی که زیستگاه و غذایی برای گونه‌ها ایجاد می‌کنند،
تأثیر مستقیمی بر تولید محیط‌های طبیعی بکر و متنوع دارد که برای بهبود کیفیت زندگی و رفاه در شهرهای امروزی ضروری است.
کاهش آلودگی هوا
یکی از رایج‌ترین مشکلات شهرهای ما افزایش دوره‌های آلودگی است.
گیاهانی که در محیط‌های شهری قرار دارند به عنوان فیلتر برای مضرترین آلاینده‌های هوا عمل می‌کنند.
به عنوان مثال، یک مترمربع فضای سبز می‌تواند تا 200 گرم در سال ذرات کوچک آلوده را که برای سلامتی مضر هستند را از بین ببرد.
بهبود در مدیریت آب شهر
آب باران را می‌توان در شهرها حفظ کرد و رطوبت را افزایش داد.
فضاهای سبز می‌توانند آب باران را جذب کنند و رواناب را کاهش دهند
که به خودی خود باعث جلوگیری از فروپاشی سیستم‌های فاضلاب شهری شوند.
(فضای سبز ساختمان ها)
کاهش اثرات گرم شدن کره زمین
افزایش دما، افزایش باران‌های شدید، امواج گرما و گسترش بیماری از پیامدهای گرم شدن کره زمین در شهرها است.
ایجاد یک اکوسیستم سبز شهری جدید این عواقب را که مستقیماً بر سلامتی و رفاه شهروندان کاهش می‌دهد.
بهبود عایق حرارتی ساختمان‌ها
ساختاین فضا در محیط‌های شهری، باعث عایق‌بندی هوا می‌شود
که منجر به سرد شدن هوا در ماه تابستان و گرم شدن در ماه‌های سردتر سال می‌شود.
مصرف انرژی را می‌توان تا 25 درصد در تابستان و تا 10 درصد در زمستان کاهش داد.
راحتی اقلیمی و صوتی بیشتر
یکی از شرایط متداول در مناطق شهری، جزیره گرمایی است.
این پدیده حرارتی باعث افزایش دما در مناطقی می‌شود که ساختمان‌های زیادی دارند
و شهر مملو از اتومبیل‌ها، چراغ‌ها، آسفالت و سیمان است.
وجود فضاهای سبز در برنامه‌ریزی شهری به جلوگیری از این پدیده کمک می‌کند
و دمای شهر را به طور متوسط یک درجه کاهش می‌دهد.
(فضای سبز ساختمان ها)
انواع فضای سبز شهری
جنگلی عمومی (پارک جنگلی)
جنگلی عمومی چیزی فراتر از یک این فضا حاشیه‌ای جذاب و کوچک شهری است.
این فضا مجموعه‌ای از مزایای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی را به همراه دارد.
با بهبود جذابیت شهر و جامعه، جنگل‌های عمومی همچنین مکانی برای تفریح و استفاده از طبیعت بکر را فراهم می‌کنند.
(فضای سبز ساختمان ها)
روف گاردن یا بام سبز
روف گاردن نوعی از فضای سبز است که بر روی سقف ساختمان‌ها اجرا می‌شود.
بام سبز به گونه‌ای طراحی شده است مزایای زیادی به شرح زیر دارد:
- به حفظ انرژی کمک می‌کند.
- طول عمر بام را افزایش می‌دهد.
- امکان زهکشی شهری پایدار (سیلاب را کاهش می‌دهد) را فراهم می‌کند.
- کیفیت هوا را بهبود می‌بخشد.
- به کاهش صدا کمک می‌کند.
فضای سبز اطراف ساختمان‌ها
محیط‌های سرسبز اطراف ساختمان نوعی از شهرسازی هستند
که تعداد بلوک ساختمانی توسط این فضا در اطراف احاطه شده است.
این مناطق باید به گونه‌ای طراحی شوند که شامل زیرساخت‌های متنوع مانند کاشت درختان،
اشکال زیبا آبی (آب نما یا فواره)، چمن‌زار، و سیستم‌های زهکشی پایدار شهری باشند.
این فضا اطراف ساختمان‌ها می‌تواند مزایای زیادی را به همراه داشته باشد:
- کاشت درختان در کنار ساختمان‌ها باعث ایجاد سایه شده و به خنک‌سازی هوا کمک می‌کند. از این طریق نیاز به تهویه هوا در ماه‌های تابستان را کاهش می‌دهد.
- ایجاد فضاهای سبز زیبا و دل‌انگیز می‌تواند مردم را به شرکت در تفریحات و ورزش‌های مختلف تشویق کند و از این طریق باعث بهبود سلامتی و رفاه شود.
- دیدن محیط‌های سرسبز از داخل ساختمان به بیرون باعث بهبود تمرکز و بهره وری در کار می‌شود.
- ایجاد این فضا باعث افزایش سرمایه‌گذاری و جذب شرکت‌ها شده که منجر به بازآفرینی اقتصادی مناطق محروم یا فراموش شده می‌شود.
نقش فضای سبز در ساختمان‌ها
میل و علاقه انسان به طبیعت و این فضا از سالیان بسیار کهن نشات می‌گیرد.
درگذشته‌های دور انسان کاملا به طبیعت وابسته بوده و به‌نوعی به یکدیگر متصل بودند،
اما طی دهه‌های اخیر با پیشرفت علم و تکنولوژی و گسترش زندگی شهرنشینی،
کانون اصلی و مرکز فعالیت‌های انسان‌ها از طبیعت دور شده است.
یکی از بهترین راه‌ها برای سالم‌سازی، افزایش کیفیت زندگی و همچنین تعامل دوباره انسان با طبیعت،
استفاده از فضای سبز در ساختمان‌ها و یا محیط‌های اطراف آن محسوب می‌شود.
استفاده از فضای سبز در ساختمان شاید نتواند مشکل آلودگی هوا شهرها را حل کند،
اما می‌تواند فواید روانی و زیست محیطی فراوانی را برای ساکنین آن به همراه داشته باشد
که از جمله آن می‌توان به مورد زیر اشاره کرد:
- کاهش استرس و تنش اعضای ساختمان
- کاهش گرمای محیط و ساختمان
- کاهش آلودگی صوتی در ساختمان
- کاهش آلودگی هوا
- کاهش تأثیر اثرات گلخانه‌ای
- جذب دی اکسید کربن محیط و تبدیل آن به اکسیژن
توسعه فضای سبز در شهرها و ساختمان‌ها نه‌تنها باعث سلامت روانی شهروندان می‌گردد، بلکه تأثیر مثبت فراوانی را برای محیط‌زیست به همراه خواهد داشت.
(فضای سبز ساختمان ها)
فضای سبز در محیط مسکونی
به‌طورکلی عبارت این فضا شامل مفاهیم و معانی متعددی است
که در یک تعریف کلی می‌توان آن را منطقه‌ای نسبتا بزرگ دانست
که با درخت، درختچه، گل، چمن یا سایر گونه‌های گیاهی پوشیده شده باشد.
وقتی کلمه فضای سبز در کنار شهر قرار می‌گیرد می‌توان آن را این‌گونه معنای کرد
که فضای سبز شهری به بخشی از فضای سبز اطلاق می‌شود که در مناطق شهری و مسکونی احداث شده باشد.
در یک نگاه کلی فضای سبز، بخشی از فضای باز درون‌شهری محسوب می‌گردد که از لحاظ نوع مالکیت به چهار بخش مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند:
- عمومی
- نیمه‌خصوصی
- خیابانی
- خصوصی
فضای سبز عمومی: این فضا در مجموعه‌های مسکونی تاثیر بسیار زیادی در تامین سلامت روحی انسان خواهد داشت.
ایجاد فضای باز عمومی زمانی کیفیت خود را نشان می‌دهد که باعث حضور مردم در آن فضا باشد
و شامل محوطه میان بلوک‌ها، بام، حیاط خلوت و حیاط می‌شود.
فضای سبز نیمه‌خصوصی: به بخشی از فضای سبز گفته می‌شود که تحت مالکیت
مراکز آموزشی، نظامی، بهداشتی، نهادهای اداری، سازمان‌ها و… قرار دارند.
فضای سبز نیمه‌خصوصی فقط برای مراجعین یا کارکنان همان سازمان‌ها
قابل‌استفاده بوده اما به‌نوعی جز فضای سبز شهری نیز محسوب می‌گردند.
فضای سبز خیابانی: فضای سبز خیابانی به بخشی از پیاده‌روها، میدان‌ها، حاشیه بزرگ‌راه‌ها و… اطلاق می‌شود
که به لطف استفاده از پوشش گیاهی می‌توانند تاثیر بسزایی در کاهش آلودگی هوا، افزایش زیبایی و جلوه شهری و… داشته باشند.
فضای سبز خصوصی: همان‌طور که از نام آن پیداست چنین فضاهایی فاقد کاربری عمومی بوده
و تنها مالکین و افراد مورد تاییدشان می‌توانند از آنها استفاده نمایند.
ساده‌ترین مثال برای چنین مکان‌هایی باغچه‌ای است که به‌طورمعمول در خانه اغلب افراد وجود داشته
که به همین دلیل بخش بزرگی از فضای سبز شهری را تشکیل می‌دهند.
فضای سبز شهری با توجه به نوع مالکیت به ۴ بخش مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند؛
با توجه به‌ضرورت استفاده از پوشش گیاهی و فضای سبز در محیط‌های مسکونی و شهری، هرکدام
از افراد جامعه باید سعی کند در حفظ و گسترش فضای سبز تحت اختیار خود کوشا باشد.
فضای سبز و رفع آلودگی
طبق اعلام سازمان ملل متحد، مقدار فضای سبز استاندارد برای هر شهروند بین ۲۰ تا ۲۵ مترمربع است؛
اما متاسفانه طبق آخرین آمار اعلام شده از سوی وزارت مسکن و شهرسازی ایران،
سرانه فضای سبز در کشور عزیزمان حدود ۷ الی ۱۲ مترمربع برای هر فرد است؛
که با یک مقایسه به‌راحتی می‌توان به کمبود زیاد فضای سبز در کشورمان پی برد.
مطمئنا یکی از مهم‌ترین پیامدهای این امر، آلودگی هوا و آسیب‌های جبران‌ناپذیر روحی و جسمی است
که در حال حاضر گریبان‌گیر اغلب ساکنین کلان‌شهرهای کشور عزیزمان شده.
آلودگی هوا یکی از مشکلات عمده محیط زیست است که خود نیز محدودیت‌های فراوانی را برای رشد گیاهان به وجود می‌آورد؛
گیاهان از طریق عمل فتوسنتز هوا را پاک می‌کنند و اکسیژن مورد نیاز برای موجودات زنده را فراهم می‌سازند.
در بین تعداد بی‌شمار گیاهان موجود، برخی از آنها توانایی بالاتری برای تولید اکسیژن داشته
و به‌نوعی می‌توان آنها را کارخانه تولید اکسیژن دانست؛
آزالیا (Azalea Hybrid)، آبلیا (Abelia Grandiflora)، نراد (Abies Alba) و درختانی همچون
شاه‌بلوط، افرا، گل‌ابریشم و… از بهترین آنها به شمار می‌روند.
استفاده از فضای سبز علاوه بر کاهش آلودگی هوا و تولید اکسیژن، تاثیرات مثبت فراوانی
بر محیط‌های شهری دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کنترل تشعشعات نور
- کنترل باد و ذخیره انرژی
- کاهش دما و افزایش رطوبت نسبی
- زیباسازی فضای شهر
- افزایش حس آرامش و امنیت روحی
- کاهش آلودگی صوتی
اصول طراحی فضای سبز
با توجه به اهمیت بسیار بالای فضای سبز در سلامت جسمی و روحی یک جامعه،
نوع طراحی و پیاده‌سازی این فضا در سطح شهر از اهمیت بسزایی برخوردار شده است.
مهم‌ترین وظیفه یک طراح فضای سبز ایجاد هماهنگی میان علم و هنر است
که این کار باهدف سازمان‌دهی و طراحی کل محیط انجام می‌شود.
در طراحی فضای سبز، طراح باید با شناختی کامل از نوع، رنگ و ویژگی گیاهان از آنها به‌عنوان مصالح معماری استفاده کرده
و با قرار دادن این اجزا در کنار هم به منظره‌ای زیبا و آرامش‌بخش دست یابد.
یکی از مهم‌ترین عوامل طراحی فضای سبز، عوامل زیستی آن منطقه از جمله منابع آبی، کیفیت خاک و نوع اقلیم آن منطقه است.
به‌طورکلی طراحی محیط و منظر (فضای سبز) به دو دسته خطی و پهنه‌ای تقسیم می‌شوند:
- فضای سبز خطی به معابر و خطوط سبزی اطلاق می‌شود که از آنها در اطراف شهرها استفاده می‌شود تا ضمن مشخص نمودن محدوده شهرها، عاملی برای کاهش آلودگی صوتی و زیست‌محیطی باشند.
- فضای سبز پهنه‌ای به مکان‌هایی همچون باغ‌ها و پارک‌ها گفته می‌شود که در عکس‌برداری هوایی به‌خوبی قابل‌رؤیت بوده و در نقشه‌های شهری نیز به‌صورت لکه‌های سبزرنگ دیده می‌شوند. این نوع از فضاها با توجه به میزان گستردگی خود نقش بسزایی در کاهش آلودگی‌های سطح شهرها ایفا می‌کنند.
مراحل طراحی فضای سبز چیست؟
- شناسایی منابع موردنیاز
- تحلیل منابع و مطابقت آن با قوانین موجود
- هماهنگی اقدامات امکان‌پذیر با شرایط محیطی موجود برای طراحی فضای سبز محیط مسکونی
- طراحی نهایی
از مهم‌ترین بخش‌های طراحی فضای سبز، تعیین نوع گونه گیاه بکار گرفته شده است.
درواقع این گونه‌های گیاهی زیبا در طراحی محیط و منظر حرف اول را می‌زنند.
از جمله کاربردهای گیاهان در طراحی فضای سبز می‌توان به استفاده آنها در
دیوار، سقف، راهرو و حتی پوشاندن عیوب ساختمان و یا ایجاد یک فضای خصوصی نام برد.
(فضای سبز ساختمان ها)
ارتفاع گیاه یکی از المان‌های مهم و کاربردی در امر طراحی فضای سبز است. به‌طور مثال:
- ارتفاع گیاه تا قوزک پا، برای پوشاندن زمین
- ارتفاع تا زانو برای راهنمایی مسیر
- ارتفاع گیاه تا کمر به‌عنوان حصار جزئی
- ارتفاع گیاه تا سینه برای تقسیم‌بندی محیط
- گیاهان بلندقامت که بالاتر از ارتفاع دید هستند برای حصار کردن محوطه خصوصی
کاربرد طراحی فضای سبز شامل موارد مختلفی می‌شود، به‌طور مثال:
- از گیاهان می‌توان برای هدایت دید و رسیدن به منظره‌ای خاص استفاده کرد.
- زمانی که بخواهیم گیاه خاصی را به نمایش بگذاریم از گلدان استفاده می‌کنیم.
- در فضاهای کوچک مثل حیاط منازل جزییات گیاه بیشتر دیده می‌شوند و دگرگونی بیشتر احساس می‌شود.
- مناظر طبیعی هیچ‌گاه متقارن نیستند، ولی توازن بین دو سوی تقارن در فضای سبز باید در نظر گرفته شود،
- به‌طور مثال درختان باید یکی در میان در طرفین قرار بگیرند.
- در طراحی فضای سبز باید عواملی چون ممانعت از حرکت، تقسیم فضا، ایجاد حصار و کنترل دید
- به‌طور دقیق مورد بررسی قرار بگیرد. همچنین تغییرات محیطی نیز باید در آینده‌نگری طرح لحاظ شود.
- رشد گیاهان نیز جز مواردی است که حتما باید به آن پرداخته شود.
ممنون که تا اینجا پست همراه فرگاه دیزاین بودید.